Gauß Karl Markus W gšszczu metropolii (2012 2010)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Każdy tammiał potrzebę, żeby teatralnie wyrazić swoją obecność196w�życiu, w�towarzystwie zgromadzonym na tym placu,a�jedzenie, jeszcze bardziej niż jazda na motorowerze,czekanie w�kawiarni, spacer do Porta Capuana, wygląda-nie z�okien na plac, stwarzało im właśnie okazję, żeby do-świadczyć siebie jako jednostki, ale zarazem jako cząstki,jako wolnego i�nierównego obywatela tego placu.Ludziew�tym doprawdy mało wspaniałym miejscu, w�tym tylkoprzypadkiem odnajdowanym zakątku na skraju starów-ki neapolitańskiej, nie byli bogaci ani biedni, chociażbardziej zdawali się żyć w�ubóstwie aniżeli w�bogactwie.A�jednak nie tylko to, co jedzą, było dla nich ważne, lecztakże jak to jedzą, toteż w�akcie jedzenia, który w�swoimcielesnym wymiarze jest nader indywidualny, odnawialiprzynależność do codziennego teatru swojego życia, czylido życia jako takiego.Niepostrzeżenie do naszego stolika podszedł dyrektor.Lśnił od potu, tyle kosztowało go bowiem utrzymywa-nie kelnerów w�ruchu, całkowite nadzorowanie sytuacjiw�tym hałaśliwym rwetesie, a�przy tym trwanie w�pełnymgodności spokoju.Kiedyśmy uiścili niewielką sumę, któ-rej zażądał za jedzenie i�spektakl, zawahał się, a�wreszcie,niezdecydowanie, mając mnóstwo wątpliwości, poprosiło�papierosa.Po kilku pociągnięciach zmarszczył czołoi�zapytał, jak długo zostajemy w�Neapolu.Udzieliliśmymu odpowiedzi, a�on zastanowił się chwilę, po czympożegnał się z�nami, nakazując, żebyśmy pojawili się tujutro punktualnie o�dwudziestej drugiej.XSzklane jezioro.Dzwony w�SlaghenaufiDo Lavarone dotarliśmy o�dziesiątej rano.Wzięliśmyostatni z�licznych zakrętów, który wywindował drogę nawysokość tysiąca stu metrów, i�wtedy w�kotlinie ukazałosię naszym oczom jezioro.Na jego górnym krańcu stoikilka domów, poza tym nie ma tam zabudowań, jest oto-czone tylko jodłami i�bukami.Latem łąki przekształcająsię w�luksusowo urządzone plaże.Marzec tego roku byłniezwykle ciepły, termometr wskazywał już dwadzieściadwa stopnie Celsjusza.Jezioro ma około dwustu metrówszerokości i�trzystu pięćdziesięciu długości, a�teraz lśniłna nim w�wiosennym świetle zimowy jeszcze lód.Szliśmyw�koszulach z�krótkimi rękawami i�patrzyliśmy na Lago diLavarone, pokryte cienką, niezmarszczoną, przezroczy-stą powłoką.Woda pod nią połyskiwała jasnym błękitemi�jasną zielenią.Wydawało mi się, że mógłbym policzyćkamyki na dnie jeziora.Lavarone nie jest nazwą miejscowości, lecz wielu wio-sek i�przysiółków, oddzielonych od siebie polami, wzgó-rzami i�lasami.Większość hoteli znajduje się we Frazio-ne Gionghi, leżącej w�odległości pół kilometra od jeziora,i�we Frazione Chiesa, mniejszej, ale położonej bliżej wody.199Kiedyśmy spacerowali po Gionghi, natknęliśmy się na za-mkniętą o�tej porze bibliotekę gminną noszącą imię Sig-munda Freuda.Freud od 1900 roku często spędzał ur-lop w�Lavarone i�zawsze zatrzymywał się w�Hotel du Lac.Przyjeżdżał tu już przed I wojną światową, kiedy Lava-rone i�Trentino należały jeszcze do monarchii habsbur-skiej, a�Włochy zaczynały się dopiero po drugiej stronie,za pobliską granicą w�Veneto, i�prawie co roku w�sierp-niu wracał jeszcze po przyłączeniu do Włoch równieżTrentino i�Tyrolu Południowego.Latem 1923 roku sie-dział w�apartamencie Hotel du Lac, całymi nocami oglą-dał w�kieszonkowym lusterku swoje gardło i�nie odkryłraka�jamy ustnej, gdyż zdiagnozowanie go u�siebie unie-możliwiła ludzka zdolność niedostrzegania rzeczy oczy-wistych.Hotel, w�którym tablica przypomina szczęśliwedni spędzone tu przez Freuda, był zamknięty, podobniejak inne hotele i�pensjonaty, w�których sezon zaczyna siędopiero w�maju.Wtedy znowu pojawiają się turyści, naj-pierw osoby starsze, szukające pobytów leczniczych i�fit-ness clubów, pózniej wędrowcy, którzy niezwłocznie uda-ją się w�pobliskie góry, a�wreszcie sportowcy, dla którychten region ma również wiele do zaoferowania.Teraz jed-nak miejscowość zdawała się radzić sobie nie tylko bez tu-rystów, lecz także bez mieszkańców.Na dole połyskiwałojezioro, ulice były bezludne, żaluzje w�oknach opuszczone.Przy Gionghi kończy się ulica, a�do kilku domów Fra-zione Bertoldi prowadzi ścieżka, którą trzeba iść dobrepół godziny.Stamtąd już niedaleko do Slaghenaufi, miej-sca odosobnienia zmarłych.Panowała tam całkowitacisza, chociaż nie, owszem, dało się słyszeć ciche tarcie,200wiatr z�równiny bez przerwy muskał wierzchołki drzew,okalające płaskowyż, na który dotarliśmy.Za tą rozko-łysaną granicą znajduje się duża zielonobrązowa łąka,a�w�miękkiej ziemi tkwi mnóstwo drewnianych krzyży.W�tej okolicy, stanowiącej do 1918 roku granicę międzyAustro-Węgrami i�Włochami, przed I wojną światowąutworzono po austriackiej i�włoskiej stronie siedem du-żych frontów wojskowych, ażeby zaplanowana już wojnapozycyjna mogła trwać latami.Sto tysięcy austriackichi�włoskich żołnierzy straciło życie na płaskowyżach Fol-garii, Lavarone i�Luserny, gdy przez lata ostrzeliwali sięwzajemnie z�ciężkich dział zza skał i�z�twierdz, oddalo-nych od siebie zaledwie o�kilkaset metrów.Na cmentarzuwojskowym w�Slaghenaufi, z�którego roztaczał się przednaszymi oczami cudowny widok na okolicę, pochowanoprawie tysiąc żołnierzy armii austro-węgierskiej.Krzyżestoją tam równo w�szeregach, ale cmentarz nie ma w�so-bie nic srogiego.Na większości grobów jest umieszczonaprosta tabliczka z�nazwiskiem.Po raz pierwszy w�życiuzrozumiałem sens pracy towarzystw opieki nad grobamiz�czasów wojen, tutaj, gdzie otaczano nią byłych uczest-ników działań zbrojnych we wrogim kraju; zrozumiałemsens tej pracy, dzięki której 998 ludziom, rozstrzelanymlub okaleczonym w�Slaghenaufi, nie przyznano wpraw-dzie miana bohaterów, ale zwrócono im godność włas-nych nazwisk.Tuż obok siebie złożono w�ziemi kościSzabo, Unterkoflera, Giulika, Olensy, Petrescu, Divaniukai�Stefanovicia.Na końcu pola grobów, ukryta wśród czar-nych konarów potężnych drzew iglastych, stała drewnia-na kapliczka.201Około drugiej po południu byliśmy znów na dole, nadjeziorem, nad którym fruwały niegdyś pociski z�mozdzie-rzy oraz granaty, nad którego brzegiem spacerował Freud,zmierzając ku latom cierpień, i�które dzisiejszych urlopo-wiczów z�całego świata wabi niefrasobliwymi uciechamido Lavarone.Stałem na brzegu, wspominałem ukraińskie,węgierskie, polskie, chorwackie i�niemieckie nazwiska, któ-re udało mi się odszyfrować na nagrobkach, i�usiłowałemprzypomnieć sobie listy, w�których Freud przebywającyw�Hotel du Lac informował zatroskanych uczniów o�sta-bilnym stanie swojego zdrowia.Lód pokrywał całe jezioro,niepopękany aż do brzegów cienki talerz, na którym po-dano na obiad migotliwe słońce i�który rzucony z�brzegukamień mógłby roztrzaskać w�drobny mak.Pod tym szkla-nym talerzem bił dzwon, wiszący w�kapliczce Slaghenaufi [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki