Marcus Tullius Cicero Mowy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wy-daje się, że trzeba im doradzić jedno, to samo zresztą, co wszystkim pozo-stałym: by przestali się łudzić, że uda im się ten cel osiągnąć.Przede wszyst-kim ja czuwam, jestem stale obecny, patrzę w przyszłość rzeczypospolitej;po wtóre: są prawi, jedną myślą zespoleni i mężnego serca obywatele, jestlud nieprzeliczony, są jeszcze liczne zastępy wojska; są wreszcie bogowie nie-śmiertelni, którzy temu niezwyciężonemu narodowi, temu najsławniejsze-mu państwu i najpiękniejszemu miastu sami przyjdą z pomocą przeciw takzuchwałej zbrodni.A gdyby nawet dopięli celu swych szaleńczych pragnień,czyżby spodziewali się, że na popiołach miasta zbroczonych krwią obywa-teli zostaną konsulami, dyktatorami albo zgoła królami, jak im to myślwystępna i zbrodnicza podszepnęła? Czy nie widzą, że dobiwszy się zaszczy-10Częściowe zniesienie długów określano terminem tabulae novae, zmieniano bowiemwtedy dawne rejestry dłużników na nowe, podające zmniejszoną sumę długów.Nowośćreformy zapowiadanej przez Cycerona miała polegać na zlikwidowaniu zadłużenia w dro-dze przymusowej sprzedaży majątku dłużników.tów, jakich pragną, musieliby ich ustąpić pierwszemu lepszemu zbiegowi czybandycie? Trzeci rodzaj stanowią ludzie sterani już wiekiem, ale w trudachzahartowani.Należy do nich ów Manliusz, którego następcą jest terazKatylina.Ludzie ci pochodzą z kolonii założonych przez Sullę11.Wiem, żena ogół mają one najlepszych obywateli i niezwykle dzielnych żołnierzy,tamci jednak to osadnicy, którzy niespodziewanie i nagle się wzbogaciwszyzaczęli nadmiernie szafować pieniędzmi na zbytki.Budując na równi z bo-gaczami, rozmiłowani w pięknych posiadłościach, w licznej służbie i wystaw-nych ucztach, popadli w takie długi, że gdyby chcieli z nich wybrnąć, mu-sieliby Sullę wskrzesić z grobu.Pociągnęli też za sobą pewną część drobnejbiedoty wiejskiej, robiąc jej nadzieję, że wrócą dawne rozboje.Jednych i dru-gich zaliczam do tego samego rodzaju rabusiów i łupieżców, ale ich prze-strzegam, by przestali szaleć i myśleć o proskrypcjach i dyktaturze.Tamteczasy zadały bowiem państwu tyle cierpień, że dzisiaj już by tego chyba nietylko ludzie, ale nawet bydło nie zniosło.Czwarta grupa to wyrazna zbieranina rozmaitego rodzaju osobników,którzy już dawno popadli w takie tarapaty, że nigdy się z nich nie wydo-będą, którzy częścią wskutek lenistwa, częścią wskutek nieudolnego prowa-dzenia interesów, a po części także przez rozrzutność uginają się pod cię-żarem starych długów; znękani pozwami, wyrokami sądowymi, wyprzeda-żą ich mienia, ruszyli podobno ławą z miasta i ze wsi do tego obozu.Ja mamich nie tyle za dobrych żołnierzy, co opornych krętaczy.Jeśli ci ludzie niemogą się utrzymać o własnych siłach, niech zbankrutują jak najprędzej, aletak, żeby nie tylko państwo, lecz i najbliżsi sąsiedzi nie poczuli ich upadku.Doprawdy nie rozumiem, dlaczego nie mogąc uczciwie żyć, chcą haniebnieginąć, ani czemu sobie wyobrażają, że w gromadzie przyjemniej im będziezginąć niż samemu.Do piątej grupy należą mordercy, bandyci, słowem:wszyscy zbrodniarze.Nie odwołuję ich spod skrzydeł Katyliny, bo i ode-rwać ich od niego nie można, i rzeczywiście muszą zginąć jak łotry, skorojest ich tylu, że więzienie nie mogłoby ich pomieścić.Ostatni rodzaj ostatninie tylko w tym porządku, ale i podług trybu ich życia stanowią ludziez kręgu Katyliny, jego wybrani, ba, szczególnie umiłowani podopieczni.Widzicie ich, jeszcze gładkich na gębie albo z wymuskanymi brodami, z wło-sami ułożonymi w lśniące loki, w tunikach do kostek, z długimi rękawa-mi 12, odzianych rzekłbyś w żagle wzdęte, nie togi.Całe ich zajęcie i trudnieprzespanych nocy polega na ucztach trwających do świtu.Do tej zgrai11Na ziemiach gmin, które w czasie wojny domowej stawiały mu opór, Sulla osiedliłok.120 000 swoich byłych żołnierzy; szczególnie wiele takich kolonii znajdowało sięw Etrurii.12Nie raziła tunika bez rękawów, podciągnięta w pasie.należą wszyscy szulerzy, wszyscy łowcy miłosnych przygód, wszyscy spla-mieni rozpustą i nierządem.Ci młodzieńcy tak czarujący i powabni potra-fią nie tylko wzbudzać miłość i miłością obdarzać, nie tylko tańczyć i śpie-wać, ale także wbić sztylet i dosypać trucizny.Dopóki się nie wyniosą,dopóki nie wyginą, wiedzcie, że choćby zginął sam Katylina, to jego potom-stwo pozostanie w rzeczypospolitej.Czegóż jednak chcą ci nieszczęśnicy?Czy myślą sprowadzić do obozu swoje dziewki? A jak będą mogli się beznich obejść, zwłaszcza teraz, gdy noce są coraz dłuższe? Jak zniosą te przy-mrozki i śniegi w Apeninach? Chyba, że dlatego spodziewają się łatwiejprzetrzymać zimę, że potrafią nago tańczyć na ucztach.Jakimże lękiem powinna przejąć nas wojna, w której u boku Katylinystanie ten hufiec złożony z gamratów! Wystawcie teraz, Kwiryci, przeciwtym sławnym zastępom Katyliny swoje załogi i wojska.Naprzeciw tegowyczerpanego, ranionego bandyty postawcie najpierw swoich konsulówi wodzów; potem przeciw tej garstce na brzeg wyrzuconych, otępiałychrozbitków poprowadzcie doborowe wojsko kwiat całej Italii.Ba, nawetmiasta wasze, kolonie i municypia tyle będą znaczyły, co dla Katyliny le-siste wzgórza.Czyż mam porównywać także resztę waszych zasobów,wyposażenia i środków obrony z nędzą i opuszczeniem tego łotra? Gdy-byśmy jednak pominąwszy to wszystko, czym rozporządzamy, a czegojemu brakuje senat, ekwitów, naród rzymski, miasto, skarb, dochody,całą Italię, wszystkie prowincje, obce ludy nawet gdybyśmy pominąw-szy to wszystko zechcieli porównać tylko obie walczące strony, już to samopozwoli nam zrozumieć, jak beznadziejne jest ich położenie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki