Roman Dmowski Polityka polska, odbudowanie państwa. Tom 1

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.kierował Departamentem Wojskowym.46 Adam Ronikier (1881 1952) ziemianin, w 1915 r.założył w Warszawieaktywistyczne Stronnictwo Narodowe, w latach 1916 1917 był przewodniczącym ZarząduGłównego Rady Głównej Opiekuńczej; jeden z najbardziej przekonanych zwolennikóworientacji proniemieckiej w Polsce.47 Stephan Buri�n von Rajecz (1851 1922) polityk austro-węgierski, byłministrem spraw zagranicznych w latach 1915 1916 oraz w 1918 r.48 Generałem-gubernatorem lubelskim był z ramienia Austro-Węgier od maja 1916do kwietnia 1917 r.gen.Karl von Kuk.49 Ernst von K�rber (1850 1919) polityk austriacki, był premierem w latach1900 1904 oraz, krótko, po zamordowaniu Karla St�rgkha od 28 pazdziernika do 14grudnia 1916 r.50 Akt 5 listopada 1916 r.nie określał w ogóle żadnych granic przyszłego samodzielnego" Królestwa Polskiego.Patrz przypis 31 do tegoż rozdz.51 Listopad i grudzień 1916 r.uważa się za okres najsilniejszych wpływówproniemiecko nastawionych kręgów w Piotrogrodzie, poszukujących sposobu wycofania się zwojny i zawarcia separatystycznego pokoju z Niemcami.Powszechnie o tendencje tegraniczące ze zdradą pomawiano premiera i ministra Spraw zagranicznych St�rmera iministra spraw wewnętrznych Protopopowa.Odmienną i do dziś niewyjaśnioną rolę grałacaryca i protegowany przez nią szarlatan Rasputin.52 Sic vos non vobis (łac.) tak [więc] wy [pracujecie] lecz nie dla siebie.Wswobodniejszym przekładzie tym sposobem pracujecie nie dla siebie, nie na własnyrachunek.Zwrot przypisywany Wergiliuszowi, przekazał go w swym %7ływocie Wergiliuszasławny gramatyk rzymski z IV w.Donatus (Aelius Donatus), jeden z ostatnich pogańskichpisarzy rzymskich, mistrz m.in.św.Hieronima.53 Matwiej (Mateos) Markowicz Sewastopulo dyplomata rosyjski, w latach1912 1917 radca ambasady rosyjskiej w Paryżu.54 w tłumaczeniu z fr. A więc, panie Dmowski, wraca pan do Polski?55 Mowa o konwencji londyńskiej z 3 września 1914 r., w której trzy mocarstwawojujące z Niemcami zobowiązywały się nie zawierać z nimi odrębnych układówrozejmowych ani pokojowych.Jednym z warunków zaś ogólnego pokoju konwencja czyniłabezwarunkową ewakuację przez Niemcy Belgii i zgodę na wypłacenie temu państwuodszkodowań.56 Rosyjski rząd premiera St�rmera w ogóle nie zabrał głosu w sprawie aktu 5listopada aż do dramatycznego inauguracyjnego posiedzenia Dumy z 14 listopada 1916 r.Pierwszym mówcą, któremu przewodniczący Dumy, W.M.Rodzianko, udzielił głosu pootwarciu obrad i zamęcie spowodowanym demonstracyjnym opuszczeniem sali przez rząd,był prezes Koła Polskiego Jan Harusewicz.Złożył on obszerną deklarację kategorycznieodrzucającą niemieckie plany i z naciskiem podkreślającą, że Polska jest nie do pomyśleniabez Krakowa, Poznania, Zląska i Pomorza polskiego".Wieczorem tegoż dnia podobnądeklarację w Radzie Państwa złożył Ignacy Szebeko.Szebeko domagał się wydania bezzwłoki wspólnej deklaracji w kwestii polskiej całej antyniemieckiej koalicji.Deklaracjepolskie rozumiane były jako krytyka polityki rządu i jako takie były witane owacyjnie.Ichznaczenie jednak zbladło wobec głośnego przemówienia Pawła N.Miliukowa, który na forumDumy wyliczając absurdy i skandaliczne posunięcia rządu, wielokrotnie, jak refren, powtarzałretoryczne pytanie Czy to głupota, czy zdrada?".W dniu następnym dopiero, tj.15listopada, rządowa Agencja Telegraficzna ogłosiła krótki ogólnikowy komunikat, któregofragment cytuje tu Dmowski.Tekst podkreślał z takim naciskiem prawa" rosyjskie do Polskii przynależność państwową Królestwa Polskiego, że łatwo dałby się zinterpretować jako, wzamyśle, prowokatorski wobec Polaków, obliczony na popchnięcie ich rzeczywiście do obozuaktywistycznego, proniemieckiego.57 Premierzy: Wielkiej Brytanii Asquith i Francji Briand 16 listopada, a premierWłoch Boselli 19 listopada 1916 r.przesłali na ręce St�rmera telegramy solidaryzujące sięz Rosją wobec aktu 5 listopada.Wszystkie trzy dokumenty zawierały wyraznie akcentowanąkonieczność jak najszybszego politycznego rozstrzygnięcia kwestii polskiej oraz obietnicęswobody życia narodowego i jedności terytorialnej, tj.złączenia ziem polskich trzechzaborów.58 Le Temps" dziennik francuski ukazujący się w Paryżu w latach 1861 1942,uchodził za półoficjalny organ francuskiego ministerstwa spraw zagranicznych w czasach IIIRepubliki, zaliczany był do najpoważniejszych dzienników europejskich.59 Andr� Tardieu (1876 1945) polityk i wpływowy publicysta, w latach 19031914 prowadził w Le Temps" doskonałą kronikę wydarzeń międzynarodowych pt.Bulletinde l etranger, w latach 1914 1915 służył jako ochotnik w armii, ale nie zaniechałsporadycznej i pilnie czytywanej publicystyki, w latach 1917 1918 był specjalnym komisarzem Francji" w USA, był też delegatem pełnomocnym Francji podczas konferencjipokojowej w Paryżu.60 Georges Leygues (1857 1933) polityk francuski, wielokrotny minister,szczególnie zasłużony jako minister marynarki w latach 1917 1920, był deputowanymnieprzerwanie od 1885 r.61 Georges Clemenceau (1841 1929) jeden z najwybitniejszych polityków IIIRepubliki o skomplikowanej i burzliwej karierze; zdecydowanie anty-niemiecki, od listopada1917 do stycznia 1920 r.był premierem Francji, przewodniczył konferencji pokojowej w1919 r.w Paryżu, nazywany ojcem zwycięstwa".62 Etienne Maurice Fournol (1871 1940) polityk francuski, historyk i znanypublicysta polityczny, m.in.stały współpracownik Le Temps".W latach 1909 1914 byłdeputowanym, a w latach wojny rozwijał wszechstronną propagandę na rzecz jaknajbliższych związków Francji z narodami słowiańskimi, popularyzator wiedzy o tej strefieEuropy we Francji, przyjazny wobec Polski i Polaków.63 Henri Moysset polityk i publicysta francuski.Jego wspomniane tu dziełowydane zostało w 1911 r.w Paryżu przez F.Alcana pt.L esprit public en Allemagne vingtans apr�s Bismarck.64 Paolo Boselli (1838 1932) liberalny polityk włoski, od czerwca 1916 dopazdziernika 1917 r.był premierem Włoch; mowa tu o wspomnianej już wyżej depeszy z 19listopada 1916 r.65 Wydział Narodowy, nazywany też czasami Wydziałem Narodowym Polskim, zsiedzibą w Chicago był organem koordynującym akcje charytatywne, zwłaszcza polityczne,największych organizacji i stowarzyszeń polonijnych w USA na rzecz pomocy niszczonejwojną Polsce i popierania proalianckiej orientacji polityki polskiej.Organizacyjnie gremiumto wyłoniło się i kontynuowało dzieło powołanego już w pazdzierniku 1914 r.PolskiegoCentralnego Komitetu Ratunkowego.Od początku 1916 r., głównie z inicjatywyPaderewskiego, działał przy PCKR tzw.Komitet Polityczny.On to w lipcu 1916 r [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki