Tomasz z Akwinu ST22 Umiarkowanie

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przykładem tego jest opowieść o Janie Ewangeliście10).Mianowicie, gdy jacyś ludziegorszyli się, widząc go zabawiającego się z uczniami, miał on kazać jednemu z nich,który miał łuk, wystrzelić strzałę.Gdy tenże wystrzelił kilka strzał, Jan zapytał go, czymógłby tak strzelać bez końca? Ten odpowiedział, że nie, bo łuk złamałby się.Na topowiedział Apostoł, że również duch ludzki złamałby się, gdyby się nigdy nieodprężył.A ponieważ powiedzenia lub czynności, których celem nie jest nic Innegopoza przyjemnością dla duszy, zwą się żartami lub zabawami, dlatego ich używanie wstosownym czasie jest rzeczą konieczną dla dania duchowi odpoczynku.Wyraża to Filozof, gdy mówi11): w spędzaniu tego życia mamy też i odpoczynek zzabawą.Dlatego trzeba używać rozrywek, ale z trzema zastrzeżeniami.Pierwsze inajważniejsze jest to, że nie należy szukać przyjemności w czynnościach i słowachhańbiących lub szkodliwych.Stąd to Cycero zauważa12), że pewne żarty sąordynarne, obrazliwe, dokuczliwe, bezwstydne.Po drugie, należy się wystrzegaćcałkowitego rozluznienia powagi duszy.Tego dotyczy przestroga Ambrożego13): Strzeżmy się, byśmy chcąc dać umysłowi rozrywkę, nie rozerwali całkowicieharmonii wynikającej ze zgodności dobrych uczynków.Zaś Cycero mówi12): lakdzieciom nie dajemy pełnej swobody w zabawach, lecz tylko w ramach dobregosprawowania się, tak i w naszych żartach i rozrywkach niech przebija się dojrzałośćumysłu.Po trzecie, winniśmy uważać, tak zresztą jak we wszystkich czynnościachgodnych człowieka, by w tym mieć wzgląd na osoby, czas, miejsce i inneokoliczności, tak by nasze żarty, jak mówi Cycero12), stosowały się do pory i ludzi.A ponieważ to wszystko reguluje rozum, a sprawność działająca według rozumu jestcnotą moralną, wobec tego w rzeczach zabaw i rozrywek działa jakaś cnota, a Filozofnazywa ją11) eutrapelia.A mówi się o kimś, że jest eutrapelus od dobrej obrotności,ponieważ dobrze obraca jakieś słowa lub czynności na uciechę.Z uwagi zaś na to, żedzięki tej cnocie człowiek powściąga się od rozrywek przesadzonych, dlatego cnota tajest zawarta w skromności.(141)Ad 1.%7łart musi być stosowny, zależnie od spraw i osób.Dlatego też Cycero wyrażasię14), że gdy słuchacze są znużeni, nie jest bez pożytku, by mówca powiedział cośświeżego i śmiesznego, jeśli tylko pozwala na to powaga przed-miotu.Rzeczaminajwiększej wagi zajmuje się nauka święta, co wyraża Pismo św.l5): Słuchajcie, bo owielkich rzeczach mówić będę.Stąd to Ambroży13) nie wyklucza z rozmów międzyludzmi żartów, za wyjątkiem nauki świętej.Dlatego zaczyna od stwierdzenia: Chociaż żarty są niekiedy uczciwe i przyjemne, to jednak trzymajmy je z dala odspraw kościelnych.Jakże bowiem możemy odważać się na coś, czego nie ma wPiśmie św.?Ad 2.Słowa Chryzostoma należy odnieść do ludzi używających zabawy nieporządnie,a szczególnie do ludzi, dla których zabawa jest celem życia.O takich wyraża się173Pismo św.14): poczytali życie nasze za igraszkę.Cycero zaś mówi przeciwtakim12): Natura nas nie zrodziła do zabawy i żartów, ale raczej do czegoś twardegoi do zajęć poważniejszych i większych.Ad 3.Czynności zabawy, tak jak wyglądają, nie służą jakiemuś celowi, natomiastprzyjemność z nich wynikająca służy odświeżeniu i odpoczynkowi duszy; stosowniedo tego wolno się bawić, byle z umiarem.Stąd Cycero mówi12): Wolno się bawić iżartować, ale, podobnie jak spać i w inny sposób odpoczywać, tylko wtedy, gdyzałatwiliśmy sprawy poważne i ciężkie.Artykuł 3.CZY NADMIAR ZABAWY MO%7łE BY GRZECHEM ?Nie wydaje się, by nadmiar w zabawie mógł być grzeszny.1.Co bowiem zwalnia z grzechu, nie jest uważane za grzech, a przecież zabawaniekiedy zwalnia z grzechu, ponieważ wiele z tego co czynimy na serio jest grzechem,ale jeśli to samo czynimy żartem, nie jest wcale grzechem, lub grzechem bardzomałym.2.Wszystkie inne występki dadzą się sprowadzić do siedmiu grzechów głównych, jakto stwierdza Grzegorz1), natomiast nadmiar w zabawie nie da się sprowadzić dożadnego z grzechów głównych, a wobec tego nie jest grzechem.3.Jeśli kto, to najwięcej aktorzy zdają się pławić w zabawie, ponieważ całe ich życiejest temu poświęcone.Jeżeliby zatem obfitość zabawy była grzechem, wszyscyaktorzy znajdowaliby się w stanie grzechu; grzeszyliby też wszyscy, którzy patrzą sięna dawane przez nich widowiska lub płacący za bilety wstępu na nie, jako po-pierający grzech.To jednak wydaje się być fałszem, bo czytamy w życiorysachOjców 2), że św.Pafnucy widział przez objawienie, iż Jego towarzyszem w niebie byłkomik.Z drugiej jednak strony, w objaśnieniu do słów Pisma św.3): śmiech będziezmieszan z boleścią, a koniec wesela smutek posiada dodano4): smutek wieczysty.A ponieważ nadmierna zabawa polega na nieporządnym śmiechu i nieporządnejwesołości, zatem jest w niej grzech śmiertelny, jako że tylko ten grzech zasługuje nawieczny smutek.Odpowiedz: We wszystkim, co może być kierowane rozumem, nadmiarem jestprzekroczenie, a niedomiarem niedociągnięcie do zarządzeń rozumu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki