von Clausewitz Carl O wojnie

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Mało więc tu potrzebarzeczy dających się nauczyć z książek, a za to wiele takich, które, jeśli wogóle można się ich nauczyć, muszą przeniknąć do duszy wodza niedrogą liter, lecz zupełnie inną.Impuls stoczenia bitwy walnej, swobodne, pewne siebie dążenie doniej musi wypływać z poczucia własnej siły i z jasnego przeświadczeniao jej konieczności; innymi słowy - z wrodzonego męstwa i z bystrościspojrzenia wyrobionego przez wielkie przeżycia.Wybitne przykłady są tu najlepszymi mistrzami, ale oczywiście nie-dobrze się stanie, jeśli pomiędzy nie wciśnie się chmura przesądówteoretycznych, gdyż nawet światło słoneczne załamuje się i zabarwiapod wpływem obłoków.Koniecznym obowiązkiem teorii jest właśnierozpraszanie takich przesądów, które po pewnym czasie wytwarzają iroznoszą miazmaty.Wszystko bowiem, co rozum ludzki biedniewytwarza, może być znowu zniszczone przez sam tylko rozum.ROZDZIAA DWUNASTYStrategiczne środki wykorzystania zwycięstwaCiężka praca jak najlepszego przygotowania zwycięstwa jest cichązasługą strategii, aczkolwiek prawie się jej za to nie chwali.Natomiastokrywa się chwałą, gdy wykorzystuje osiągnięte zwycięstwo.Jaki może być specjalny cel bitwy, jak daleko wchodzi ona w całysystem wojny, dokąd może doprowadzić droga zwycięstwa zależnie odrodzaju towarzyszących mu okoliczności, gdzie się znajduje punkt kul-minacyjny bitwy - wszystkim tym zajmiemy się dopiero pózniej.Wewszystkich jednak możliwych okolicznościach prawdą jest przedewszystkim, że żadne zwycięstwo nie może wywrzeć większego wpływubez pościgu, a następnie, że bez względu na krótkotrwałość drogizwycięstwa zawsze musi ona doprowadzić poza pierwsze kroki pościgu.Aby zaś nie powtarzać tego przy każdej sposobności, zastanówmy sięchwilę ogólnie nad tym niezbędnym uzupełnieniem pokonaniaprzeciwnika.Pościg za przeciwnikiem pobitym zaczyna się z chwilą, gdy ten,przerywając bitwę, opuszcza plac boju.Wszystkich uprzednich poruszeńnaprzód i w tył nie można do tego zaliczyć: należą one do rozwoju bitwywłaściwej.W momencie wyżej wskazanym zwycięstwo, aczkolwiek nie-wątpliwe, zwykle jest jeszcze bardzo małe i słabe i w szeregu zdarzeńnie zapewniłoby wiele korzyści pozytywnych, gdyby nie było uzupełnionew pierwszym zaraz dniu przez pościg.Wtedy dopiero, jak to już mówiliś-my, odbywa się żniwo trofeów ucieleśniające zwycięstwo.O tym pościguwłaśnie chcemy pomówić.Obie strony zawiązują bitwę zwykle ze zmniejszonymi już bardzosiłami fizycznymi, albowiem poruszenia poprzedzające bitwę bezpośred-nio mają przeważnie charakter okoliczności bardzo uciążliwych.Wysiłki,jakich wymaga rozegranie dłuższej walki, dopełniają wyczerpania.Do-chodzi do tego jeszcze fakt, że strona zwycięska jest nie o wiele mniejzdezorganizowana i wytrącona z pierwotnych, normalnych ram niżstrona pobita i z tego powodu odczuwa potrzebę uporządkowania się,zebrania rozproszonych oddziałów i zaopatrzenia ich w świeżą amunicję.Wszystkie te okoliczności stawiają również i zwycięzcę w położeniukrytycznym, o którym mówiliśmy wyżej.Jeśli pobito oddział podrzędny,który może być poparty przez inny albo też jeśli może on skądkolwiekoczekiwać wydatnej pomocy, to zwycięzca może łatwo ulec znanemuniebezpieczeństwu utracenia zwycięstwa, a świadomość tego wpływa wtakim wypadku na szybkie zakończenie pościgu albo co najmniej krępujego silnie.Jednak tam nawet, gdzie nie potrzebujemy się obawiaćznacznego wzmocnienia strony pobitej, zwycięzca znajduje w wyżejprzytoczonych okolicznościach silną przeciwwagę szybkości jegopościgu.Wprawdzie nie potrzeba się tu obawiać wydarcia muzwycięstwa, ale nowe bitwy niepomyślne są przecież zupełnie możliwe imogą osłabić uzyskane dotychczas korzyści.Poza tym właśnie terazcały ciężar uwzględniania potrzeb i słabości zmysłów ludzkich spada nawolę wodza.Tysiące, które stoją pod jego rozkazami, potrzebują spokojui odpoczynku, pożądają natychmiastowego zakończenia okresuniebezpieczeństw i trudów.Nieliczni tylko spośród nich, których możnatraktować jako wyjątki, wybiegają wzrokiem i uczuciem dalej, niż sięgachwila obecna.Tylko ci nieliczni posiadają w sobie po wypełnieniuczynności niezbędnych dość niezależnego męstwa, aby myśleć osukcesach, które w takiej chwili wydają się tylko uświetnieniemzwycięstwa, luksusem triumfu.Wszystkie zaś te tysiące mają głos w ra-dzie wodza, gdyż interesy zmysłów ludzkich umieją sobie znalezć pewnądrogę przez wszystkie szczeble hierarchii wojskowej aż do serca wodza.Sam on również wskutek wysiłków duchowych i fizycznych słabnie wwiększym lub mniejszym stopniu w swej aktywności wewnętrznej i w tensposób, przeważnie z tych czysto ludzkich względów, mniej siędokonuje, niżby się dokonać mogło.To zaś, co się w ogóle robi, zależytylko od żądzy sławy, energii, a nawet i od bezwzględności wodzanaczelnego.Tylko i w ten sposób można objaśnić to lękliwe prowadzenieprzez wielu wodzów pościgu po zwycięstwie osiągniętym wskutekposiadanej przewagi.Natychmiastowy pościg po zwycięstwie musimyograniczyć w ogólnych zarysach do pierwszego dnia, a w każdym raziedo następującej po nim nocy, gdyż poza tym okresem koniecznośćwłasnego wypoczynku zmusi nas w każdym wypadku do zastoju.Pościg natychmiastowy posiada różne naturalne stopnie.Pierwszy z nich - to pościg prowadzony wyłącznie przez kawalerię.Wtedy jest to w gruncie rzeczy raczej szerzenie postrachu i obserwacjaniż istotny nacisk, gdyż najmniejszy nawet odcinek odpowiedniegoterenu wystarczy zwykle, aby ścigającego zatrzymać.Chociaż kawaleriamoże bardzo wiele zdziałać wobec poszczególnych oddziałów wojskawstrząśniętego i osłabionego, to jednak w stosunku do całości wojskaprzeciwnika jest ona zawsze tylko bronią pomocniczą; cofający się bo-wiem może użyć swoich świeżych odwodów do osłony odwrotu i w tensposób, używając broni połączonych, może oprzeć się skutecznie nanajbliższym, najbardziej nawet nieznacznym odcinku terenu.Tylko woj-sko znajdujące się w prawdziwej ucieczce i całkowitej rozsypce może tustanowić wyjątek.Drugi stopień stanowi pościg prowadzony przez silną straż przedniązłożoną z wszystkich rodzajów broni, przy której oczywiście znajduje sięwiększa część posiadanej kawalerii [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki