prawo+rzymskie+publiczne+iwona

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Edykt pretora zawierał różnego rodzaju postanowienia administracyjne czy porządkowe.Najważniejszą jednak część stanowiły przepisy prawne.Przepisy prawne były podzielone na cztery części.W pierwszej znalazły się przepisy dotyczące okresu przedprocesowego, a więc były tam przepisy dotyczące praw poszczególnych stron.W drugiej części znalazły się przepisy regulujące postępowanie procesowe przed wydaniem wyroku.W trzeciej części była mowa o środkach procesowych, które można było wnieść w trakcie procesu, w szczególności zarzuty procesowe.Część czwarta natomiast odnosiła się do postępowania egzekucyjnego.Periodyzacja historii prawa rzymskiegoPrzyjmuje się podział prawa rzymskiego na trzy okresy: prawo rzymskie przedklasyczne, klasyczne i poklasyczne.a)Rzymskie prawo przedklasycznePrawo rzymskie przedklasyczne należy umieścić pomiędzy początkami Rzymu a końcem republiki, ok.30 roku przed Chrystusem.Było powiązane z gospodarką rolno- towarową.Okres ten należy podzielić jeszcze na dwa podokresy.Pierwszy podokres to wojny punickie, czyli III wiek.W tym pierwszym podokresie gospodarka była dość prosta, niewymagająca zbyt skomplikowanych rozwiązań prawnych.Najważniejszą potrzebą było zapewnienie bezpieczeństwa prawnego.Momentem przełomowym dla rozwoju prawa rzymskiego w tym pierwszym okresie były wojny punickie, które toczyły się w III wieku przed Chrystusem.Wojny te doprowadziły nie tylko do rozszerzenia granic panowania Rzymu czy wzrostu demograficznego, ale również do wzrostu gospodarczego.Rzym stał się centrum handlowym i finansowym.Konieczne zatem było nowe prawo, dostosowane do wymogów ekonomicznych.Zaczęto stopniowo odrzucać koncepcję powiązania systemu prawa świeckiego z prawem sakralnym.b)Rzymskie prawo klasyczneOkres prawa rzymskiego klasycznego, który trwał od początków pryncypatu do końca epoki Sewerów, charakteryzował się wysokim rozwojem myśli prawniczej.W tym okresie istniały cztery główne źródła tworzące prawo, tj.pretor, senat, cesarz i prawnicy.Wysoki poziom prawa był niewątpliwie efektem jego dobrej znajomości przez organy stosujące prawo, zwłaszcza przez sądy.Już na początku okresu klasycznego powstawały szkoły prawa.Dla potrzeb dydaktyki pisano podręczniki prawa zwane Instytucjami.c)Rzymskie prawo poklasyczneOkres poklasyczny charakteryzował się przede wszystkim znacznym obniżeniem poziomu znajomości prawa przez organy stosujące prawo, zwłaszcza przez sądy.Dlatego prawo to zwane jest również wulgarnym, czyli pospolitym, dostosowanym do poziomu przeciętnego obywatela.Przyczyn takiego stanu rzeczy było wiele.Najważniejsza z nich to nadanie przez Karakallę w 212 r.obywatelstwa wszystkim mieszkańcom imperium.Konsekwencja tego edyktu było obowiązkowe stosowanie prawa rzymskiego przez wszystkich mieszkańców, nawet tych, którzy mieszkali w odległych prowincjach.Inna przyczyną były naleciałości, a mianowicie ludy mieszkające w odległych prowincjach, które dalej stosowały swoje prawo, dostosowując je nieco do prawa rzymskiego.d)Prawo justyniańskieNową epoka w okresie prawa poklasycznego było panowanie Justyniana, który postanowił przywrócić prawu rzymskiemu jego klasyczna postać.W tym celu powołał komisję złożoną z najwybitniejszych profesorów prawa oraz z prawników praktyków.Komisja miała skodyfikować prawo cesarskie oraz zebrać w jedną całość dzieła jurysprudencji.Owocem pracy tej komisji w latach 527- 534 były: Instytucje Justyniańskie, podręcznik do prawa, Digesta, zbiór pisma prawników, Kodeks Justyniański, zbiór konstytucji od Hadriana do Justyniana, i Nowele- zbiór konstytucji justyniańskich, które ukazały się po 534 r.8.Źródła prawa rzymskiegoŹródła poznaniaŹródła prawa dzieli się na źródła poznania prawa i źródła powstawania prawa.Głównym źródłem poznania prawa rzymskiego są źródła pisane, tak prawnicze, jak i literackie.Wśród źródeł prawniczych należy na pierwszym miejscu wymienić kodyfikację Justyniańską, składającą się z Instytucji, Digestów, Kodeksu i Nowel.Ponadto są to: Instytucje Gajusa, Kodeks Teodozjański, Nowele Teodozjańskie.Szczególnym źródłem poznania prawa rzymskiego są zbiory prawa tworzone od IV wieku po Chrystusie.Prawo rzymskie może być poznawane również z inskrypcji.Źródłem poznania prawa rzymskiego są też papirusy, zawierające opisy czynności prawnych czy teksty prawne.Źródła stanowiące prawoŹródła stanowienia prawa mówią o organach stanowiących prawo oraz o formach stanowienia prawa.Najstarszym organem stanowiącym prawo były zgromadzenia kurialne, które uchwalały ustawy.Na początku republiki pojawiły się nowe organy stanowiące prawo, a byli nimi pretorzy czy konsulowie oraz cenzorzy, mający prawo wydawania edyktów.Następnie uprawnienia ustawodawcze zdobyły nowe zgromadzenia ludowe, jak zgromadzenia centurialne i trybusowe [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki