Psychoterapia [Lidia Grzesiuk]

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Uczenie umiejętnościspołecznych założone jest w celach terapii bazujących na koncepcjach społecznego uczenia(np.ćwiczenie szeregu umiejętności w treningu asertywności).Tworzone są grupy, którychgłównym celem jest ćwiczenie umiejętności społecznych np.dla pacjentówpsychiatrycznych długo hospitalizowanych przed wypisaniem ze szpitala.Duże znaczeniemoże mieć dla pacjenta możliwość psychodramatycznego odegrania sytuacji załatwianiasprawy w urzędzie, szukania zatrudnienia.Dorastający chłopiec z trudnościamiadaptacyjnymi może wiele skorzystać odgrywając scenę zaproszenia dziewczyny dokawiarni.W grupach, w których funkcjonuje stała reguła wzajemnego udzielania informacjizwrotnych, pacjenci mogą dużo dowiedzieć się o własnych nieprzystosowawczychzachowaniach społecznych.Dowiadują się, na przykład, że unikanie kontaktu wzrokowego zdrugą osobą utrudnia zbliżenie się do niej, bardzo długie przerwy w mówieniu lub bardzodetaliczne opowiadanie nuży i dekoncentruje rozmówcę.Osobie pozbawionej bliskichzwiązków grupa terapeutyczna może dać pierwszą okazję do otrzymania pełnych, dokładnychinformacji na temat jej zachowań, które wzbudzają w innych sympatię, chęć zbliżenia się oraztakich, które złoszczą, dystansują, są niezrozumiale.Oczywiście grupa terapeutyczna oferujezwykle więcej niż możliwość prostego rozpoznania uczuć i ustosunkowań innych ludzibędących reakcją na zachowania danej osoby.Często możliwość uzyskania takich informacjiinicjuje proces zmian.3.7.NAZLADOWANIEKolejnym mechanizmem zmiany jest naśladowanie.Pacjenci niekiedy siedzą,wykonują gesty, mówią, a nawet myślą podobnie jak psychoterapeuta.W grupie, na drodzemodelowania, mogą przejmować zachowania także innych uczestników.Znaczenie zachowańimitacyjnych w procesie terapii jest trudne do oceny.Naśladowanie pojedynczych reakcjimoże być pierwszą próbą eksperymentowania z nowymi zachowaniami i w tym znaczeniuinicjować proces zmiany.W grupach psychoterapeutycznych znane jest zjawisko uzyskiwania poprawy dziękiobserwacji terapii innego pacjenta o podobnej konstelacji problemów.Opisywane jest ono wliteraturze jako terapia widza".Pośredniczą w nim najprawdopodobniej bardziej złożoneprocesy, takie jak emocjonalne wczuwanie się, identyfikacja i wreszcie naśladowaniezachowań.3.8.INTERPERSONALNE UCZENIEYalom (1975) mechanizmowi temu przypisuje kluczowe znaczenie w terapii, Jegorozumowanie jest następujące.Objawy psychiatryczne mają swoje zródło, a równocześniebieżący wyraz w zaburzonych związkach interpersonalnych.Grupę psychoterapeutycznąmożna traktować jako społeczny mikrokosmos", tzn.miniaturową reprezentację świataspołecznego.Daje ona możliwość nieskrępowanego rozwoju interakcji pomiędzyuczestnikami.Przed wejściem do grupy terapeutycznej pacjent był członkiem grup, które goodrzucały, w konsekwencji zinterioryzował negatywny obraz własnej osoby.Nie mógł jednakuczyć się na bazie tych doświadczeń, ponieważ członkowie grup nie mówili mu, dlaczego goodrzucają.Nie nauczył się także rozróżniać możliwych do zobiektywizowania aspektówwłasnego zachowania od obrazu własnego ja".Rzetelne informacje zwrotne, funkcjonującew grupie terapeutycznej, dają możliwość takiego różnicowania.Uruchamiana jest następującasekwencja.Pacjent wchodząc do grupy demonstruje j dostępne mu dotychczas zachowania.Dzięki sprzężeniu zwrotnemu i samoobserwacji zaczyna zdawać sobie sprawę z naturywłasnych zachowań oraz z ich wpływu na uczucia innych ludzi do niego, opinie innych o nimsamym.Po uświadomieniu sobie tych elementów zaczyna także zdawać sobie sprawę, że jestautorem własnego świata społecznego i tylko on może go zmieniać.W konsekwencji tejświadomości pacjent może stopniowo podejmować nowe sposoby zachowania i wyrażaniasiebie.Prawdopodobieństwo zmiany jest funkcją: motywacji do zmiany, sztywności strukturosobowości, ale także stopnia zaangażowania członków grupy.Nowe zachowania podjęte wgrupie zaczynają być prezentowane na zewnątrz niej w realnym życiu.Stopniowouruchamiana jest spirala adaptacyjna".Nowe zachowania mają szansę być bardziejwzmacniające dla pacjenta, jak i dla otoczenia.Inni ludzie odpowiadają na nie pozytywnie,okazując więcej akceptacji.Obniża się niepokój, rośnie samoocena, co dalej motywuje dozmian.W pewnym momencie spirala adaptacyjna" osiąga autonomię i profesjonalneleczenie przestaje być potrzebne.Aby umożliwić uczenie interpersonalne pacjentów, psychoterapeuta powinienpodejmować specyficzne zabiegi: oferować precyzyjne sprzężenie zwrotne, dodawać odwagiw dokonywaniu samoobserwacji, klaryfikować znaczenie odpowiedzialności za rodzajzwiązków z ludzmi i ich zmianę, wzmacniać próby przenoszenia poza grupę nowych formwyrażania siebie.3.9.SP�JNOZ GRUPYSpójność grupy jest traktowana jako bardzo ważny czynnik psychoterapeutyczny.Jestwarunkiem efektywnej terapii.Najprościej jest rozumiana jako atrakcyjność grupy dlawszystkich jej członków (Yalom 1975, Roark, Sharah 1989).Uznawana jest za odpowiednikzwiązku terapeutycznego w terapii indywidualnej.Braaten (1990) na podstawie badań empirycznych wyodrębnia następujące jejwymiary: (l) atrakcyjność i wzajemne powiązania, (2) wsparcie i troska, (3) słuchanie iempatia, (4) ujawnianie ja" i sprzężenie zwrotne, (5) procesy wykonawcze i osiąganie celów.Za warunki rozwijania spójności, które mogą zaistnieć na początku terapii, uważa on:zdolność grupy do rozwiązywania konfliktów i rebelii, do tworzenia konstruktywnych norm ibudowania kultury grupy, redukowania unikania i obronności.Warunkami sprzyjającymispójności grupy przed rozpoczęciem psychoterapii są: dobór odpowiednich uczestników,zrównoważona kompozycja grupy, skuteczna informacja o zasadach funkcjonowania grupy,podjęcie kontraktu (Braaten 1992).Roark i Sharah (1989) wykazali dzięki badaniom nadgrupami terapeutycznymi i grupami rozwoju osobistego, że spójność grupowa koreluje zempatią, ujawnianiem Ja", akceptacją i zaufaniem.Te cztery zmienne są wzajemnieskorelowane.Praca Bednara i Lawlisa (1971) pozwoliła na wyodrębnienie trzech istotnych dymensjiczęsto uwzględnianych w badaniach nad spójnością: (l) wyrażanie uczuć, (2) znacząceuczestnictwo w grupie, (3) empatia, ciepło i autentyczność ze strony psychoterapeuty, jakrównież członków grupy.Wszystkie te trzy wymiary funkcjonowania grupy wiązały się zkonstruktywnymi zmianami osobowości uczestników terapii.Niezależnie od pewnych różnic w wyodrębnianiu wymiarów składających się naspójność grupy wyniki badań konsekwentnie wskazują na wyrazną zależność między tązmienną a rezultatami terapii (Corey, Corey 1982, Yalom 1975).Grupy spójne są bardziejproduktywne, jej członkowie są bardziej skłonni wpływać nawzajem na siebie i są otwarci nataki wpływ, czują się bezpieczniej, potrafią wyrażać złość w bardziej konstruktywny sposóbw porównaniu z uczestnikami grup mniej spójnych [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki