Szachy dla zaawansowanych, czyli jak zostać arcymistrzem Kotow Aleksander

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jak w głowie szachisty powstaje kombinacja?Odpowiadając na to pytanie, wykonamy duży krok w rozwoju naszego kombinacyjnegowidzenia.Spróbujmy na przykład rozwiązać ten problem przez porównanie z innymirodzajami pracy umysłowej człowieka.Niektórzy pisarze, poeci i kompozytorzy twierdzą, że pomysł pojawia się nagle,w zaskakujących miejscach i niespodziewanych momentach, jakby coś rozjaśniło sięw głowie.Podobne zjawisko występuje u arcymistrza w czasie walki szachowej.Pomysłkombinacji pojawia się nagle.Jakby otworzyła się jakaś klapka.Występuje to nie bezprzyczyny.Przygotowane jest całym przebiegiem partii.Jeszcze na dużo ruchów przeddecydującym uderzeniem, odczuwa on lub zaczyna mieć przekonanie o tym, że w stojącej naszachownicy pozycji musi coś być - możliwa jest kombinacja.Tą myśl podpowiadająpowstałe motywy.Jeśli na przykład zauważy, że osłabiła się duża czarna przekątna, tonatychmiast przychodzi mu na myśl, czy tego faktu nie można wykorzystać.Kiedy widzi, żeprzeciwnik nie zrobił furtki, to zastanawia się, czy nie może dać mata na 8-ej (1-ej) linii.Ten nastrój, w którym arcymistrz wyczuwa możliwość kombinacji, może osiągnąćmaksimum w chwili zaostrzenia się walki i zniknąć całkowicie, gdy pozycja uprości się.Jednak podczas całej partii szachowej, arcymistrz zajmuje się poszukiwaniem kombinacji.W większości przypadków jego praca nie przynosi efektu - pozycja jeszcze nie dojrzała.Czasami, całkiem niespodziewanie, jego wysiłek zostanie nagrodzony.Teraz spróbujemy odpowiedzieć na pytanie.Jak znajdujemy kombinację?Być może, przeglądając i oceniając motywy występujące w dane pozycji, dopasowujemydo nich odpowiadającą im pozycję tematyczną.Lub na odwrót.Wiedząc na przykład, że� Copyright by ARDEN S.C.164Wszelkie prawa zastrzeżone.%7ładen fragment niniejszej publikacji nie może być kopiowany lubrozpowszechniany w jakiejkolwiek formie bez otrzymania osobnej, pisemnej zgody wydawcy.w danej pozycji możliwy jest mat na 8-ej linii, szukamy środków (idei) - sposobu osiągnięciatej idealnej pozycji.W praktyce, wszystko jest bardziej złożone.Proces znajdowania kombinacji jest procesemtwórczym i wymaga od grającego zapału oraz natchnienia, chociaż często układa się w znaneschematy.Zrozumienie tych schematów, nauczenie się ich oraz umiejętności odtwarzania przebiegunaszych myśli - jest pierwszym zadaniem.Od motywu przez ideę do tematuObliczając i oceniając wiele wariantów, w końcu znajdujemy ten, który daje nammożliwość uzyskania pozycji tematycznej (końcowej), czyli przeprowadzenia kombinacjii uzyskania założonego celu.Rozpoczynając obliczenia, nie znamy pozycji tematycznej.Powstaje ona w naszejwyobrazni, dopiero po uważnym poznaniu motywów i rozpatrzeniu różnych sposobówgry, z których jeden jest ideą naszej kombinacji.!YUYMY!YDCY!KCYC!S!YCY!YY!F!Y!Y!!YcsUY!YYmY!Y!f!cY!Y!YcdY!YuYuYlD161.Załóżmy, że w tej pozycji gramy białymi.Przypuśćmy, że szachista dopiero usiadł przyszachownicy i powinien zacząć proces oceny pozycji i rozpatrywania (przebierania)wariantów.Przypomnijmy (tego nie wolno zapomnieć), że on już trzy godziny siedział przyszachownicy i jego umysł w znacznym stopniu przesiąknięty jest oceną, pomysłamii możliwymi w danej pozycji wariantami. Co ja mam? - spyta sam siebie grający białymi.- król czarnych stoi zle, ale trzeba to jeszcze wykorzystać.- mam otwarte linie d i f.- mam silnego skoczka na d4.Ale jak wygrać?Nie wolno zwlekać, bo czarny król ucieknie z centrum i schowa się gdzieś na b8, a pionabrak.Jak grać? Czarne dopiero co poszły wieżą na e4 i napadły skoczka.Jak go bronić? Pójśćhetmanem na f2? Czarne zagrają wieżą na d8.Nie, tak nie może - rozstrzyga szach hetmanemna f6.A jak czarny hetman pójdzie na e5 lub g5 po moim Hf2, to czarne scentralizują się.A jaco mam?Stop! Nagle w głowie powstał nowy pomysł.Jeśli dam szacha skoczkiem na f5? Czarnebiorą pionem (wymuszone).Biorę wieżą na f5.Czarny hetman nie może bić na f5, bo matujęhetmanem na d6.A czy musi bić? Czarny hetman pójdzie na c7 lub c6 i nic konkretnego niema.Po co oddawać figurę?A może zagrać białą wieżą na f5? Oddać wieżę? Można spróbować, przecież chodzio mata.Złe jest odejście czarnym hetmanem, bo hetman białych daje szacha na g5.Atakbędzie niebezpieczny.Złe jest e6-e5, bo dam szacha na g5, czarny król idzie na f8, szachskoczkiem na e6.Zatem po Wf5, czarne muszą ją zbić.Wtedy biały skoczek bije na f5� Copyright by ARDEN S.C.165Wszelkie prawa zastrzeżone.%7ładen fragment niniejszej publikacji nie może być kopiowany lubrozpowszechniany w jakiejkolwiek formie bez otrzymania osobnej, pisemnej zgody wydawcy.z szachem.Czarny król powinien iść do przodu - nie ma innej możliwości.A jeżeli mimowszystko czarne nie zbiją białej wieży na f5? Odejdą hetmanem na d6 - zbiję piona f7 wieżą.Tylko goniec może ją brać, ale wtedy 27.Sf5 i koniec.Wychodzi na to, że czarne muszą bić wieżę f5.Wszystko wygląda dobrze.Interesującapozycja! Wybieramy 25.Wf5 i dokładnie sprawdzamy.25.Wf1-f5 e6:f526.Sd4:f5+ Ke7-f6Lub 26& Ke6.27.Wd1-d6+ &Teraz możliwe są dwie odpowiedzi.1) - Po 27& We6, wygrana jest łatwa 28.Hg7 Kf5 29.Gc2 i teraz 29& Kf4 30.Hg3# lub29& We4 30.Hf6 Kg4 31.Gd1 i mat w następnym ruchu.2) - Pozostaje zbicie skoczka, 27& Kf5.Co wtedy widziałem? Aha, ot co! 28.Hf3 Wf4(inne odpowiedzi, po prostu przegrywają na przykład 28& Kg5 29.Hf6 Kh5 30.Gd1 Wg431.Hh6#) 29.Hh5 Ke4 30.Gc2 Ke3.Oto, dokąd zawędrował czarny król.Teraz musi dostaćmata.Na przykład 31.Wd3 i dokąd by nie poszedł, nastąpi nowy szach Wd2 i mat hetmanemna e2.Wszystko w porządku? Trzeba sprawdzić jeszcze raz.A jak z czasem? Mam jeszcze 10minut.Sprawdzę, przecież chodzi o koniec partii.Można nie obawiać się niedoczasu.Tak właśnie zdarzyło się w partii.Co można powiedzieć o metodzie znajdywania kombinacji?Białe określiły motywy: zła pozycja czarnego króla w centrum i opanowanie otwartychlinii.Wzięły także pod uwagę fakt, że goniec e8, stwarza możliwość mata białym hetmanemna d6.Co stało się dalej?Białe nie znały dokładnie tematycznej pozycji, gdy zaczęły szukać kombinacji.Trzebazauważyć, że takich pozycji jest kilka.Dowolny mat, oto nasza tematyczna pozycja.Rozpatrując idee (środki) kombinacji białe widziały, że szybko przeganiają czarnego króla doobozu białych i jakby przy okazji szukały mata.Był to typowy przykład kombinacji według schematu: motyw - idea - temat.Jeszcze jeden przykład, gdy do tematu dochodzi się przez ideę.Botwinnik - Capablanka AVRO Turniej 1938!Y!Y!Y!YD!Y!F!KC!D!YcSCYY!YCf!Y!!YCd!Y!YYTd!Y!s!!n!Y!YcdY!Y!Y!k!D162.Spróbujmy przykładowo odtworzyć tok rozumowania Botwinnika.Dynamika pozycjipozwala przypuszczać, że ukryta jest w niej forsowna droga do zwycięstwa.Jakie są przesłanki kombinacji i jej motywy?� Copyright by ARDEN S.C.166Wszelkie prawa zastrzeżone.%7ładen fragment niniejszej publikacji nie może być kopiowany lubrozpowszechniany w jakiejkolwiek formie bez otrzymania osobnej, pisemnej zgody wydawcy.Główny czynnik, to daleko wysunięty pion e6.Jeszcze ruch i będzie nie do zatrzymania.Jeszcze dwa i pojawi się nowy hetman białych.Wszystko wskazuje na to, że możliwa jestpionowa kombinacja.Występują także inne motywy: silna scentralizowana pozycja białego hetmana na e5i oddalona od miejsca głównych działań pozycja skoczka na b3 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki