Długosz Jan Roczniki czyli kroniki Królestwa Polskiego III IV

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Za pośrednictwem ichrozsądnej matki Swatawy, bolejącej nad nieporozumieniami synów, dochodzi wresz-cie między dawno poróżnionymi braćmi do zupełnego pojednania3.Książę czeskiWładysław dążył do niego tym mniej [opieszale], im bardziej zdawał sobie sprawę ztego, że zbliża się do progu śmierci.Kiedy pózniej dwunastego kwietnia powaliłaWładysława choroba, która go już dawno nurtowała, poparty przez panów i naródSobiesław (ponieważ nie było wśród książąt czeskich starszego od niego, mimo żestarszy syn Ottona, jego krewny Otto zabiegał usilnie o zdobycie tronu) 18 kwietnia4na mocy prawa dziedziczenia objął tron książęcy w Czechach, pokonawszy prze-szkody stawiane mu przez Ottona.1Pożar Krakowa znalazł Długosz krótko zanotowany pod 1125 r.w Roczniku kapitulnym krakowskim, wRoczniku krótkim, w Roczniku Sędziwoja, w Katalogu (V) biskupów krakowskich, w Roczniku małopol-skim (jednak pod różnymi datami w różnych kodeksach: 1122, 1126), zob.Mon.Pol.Hist., t.II, s.797, 874,t.III, s.347.Nigdzie nie ma wiadomości o tym, aby sprawcami byli Czesi.2Sobiesław nie przebywał wtedy w Polsce, ale u Wiprechta z Groicz, zaś w Czechach, w pobliżu Pragi,zjawił się ok.2 II 1125 r., zob.Novotny, op.cit., t.I 2, s.554.3O interwencji Swatawy za Sobiesławem i uprawnieniach Ottona (Otika) pisze obszernie Novotny, op.cit., s.554 i n.4Już Semkowicz, Rozbiór., s.163, zwrócił uwagę na różnicę daty dziennej obioru Sobiesława księciemCzech: wg Kosmasa 16 IV, wg Pulkawy 14 IV, wg Długosza 18 IV.Novotny (s.559) przyjmujedatę Kosmasa.Książę Władysław zmarł 12 IV tr.Książę polski Bolesław mści się na księciu Przemyśla Wołodarze, wycinając w pieńjego wojsko i pustosząc ziemie ruskie.Książę polski Bolesław, słusznie zagniewany, pragnął pomścić bezprawne iniegodziwe spustoszenie swego Królestwa Polskiego przez Wołodara i jego synaWłodzimierza oraz próby zerwania przymierza1.Z całą swoją potęgą najeżdżaWołodara i jego księstwo przemyskie i rozszerzywszy jak można najdalej akcjęzniszczenia, pali miasta, wsie i osady.Wołodar, zabiegłszy mu drogę z wojskamiwłasnymi i innych książąt ruskich, stacza bitwę w miejscowości zwanej Wielichów.Zaatakowany jednak przez mnogie wojska polskie, gdy już wielu Rusinów padło,został w puch rozbity i stracił obóz.Padło także wtedy wraz z innymi dwuznaczniejszych, wytrwałych w walce rycerzy ruskich: Nawrotnik i Zaszytnik, awielka liczba dostała się do niewoli.Książę Wołodar nie mogąc powstrzymaćswoich, którzy się rozproszyli w ucieczce, sam także uszedł, udając się aż doHalicza.Gromadził [tam] wojsko, chcąc ponownie zetrzeć się z księciem polskimBolesławem który po odniesionym zwycięstwie pustoszy krainy ruskie, wycinając wpień i paląc wszystko.Była w tym roku ciężka, surowa zima, w czasie której z ostrych mrozów wyginęłowiele bydła i ludzi2.Ponieważ mróz zniszczył plony, nastąpił potem głód w Polsce.ROK PACSKI 1126Książę polski Bolesław zdobi katedrę krakowską przez zbudowanie dwu wież.Dodaje też [katedrze] dwudziestu kanoników.Książę polski Bolesław, kierowany szlachetną gorliwością, chciał się w miaręswoich sił odwdzięczyć w jakiś sposób za rozliczne dobrodziejstwa, dzięki którym,ze łaską Bożą odnosząc często znakomite zwycięstwa nad wrogimi wojskami inarodami, wsławił i siebie, i Królestwo Polskie, z czego zdawał sobie sprawę.Pragnąc uświetnić katedrę kra-1yródła do tego ustępu nie są znane, nie wiadomo, skąd wzięte i co to za miejscowość, gdzie stoczonobitwę i skąd są wzięte osobliwe imiona rycerzy ruskich.Należy zauważyć, że Wołodar zmarł w 1124 r., niemógł więc w 1125 r.walczyć z Bolesławem.2Brak w zródłach wiadomości o ciężkiej zimie, tylko Kosmas, ks.III, rozdz.61, podaje o śniegach imrozie 20 V oraz o powstałych stąd wielkich szkodach.kowską, do której był podobno niezwykle przywiązany, bardziej niż do innych katedrswego królestwa, podwyższył je) mury, które były wtedy niskie i skromne idobudował do niej dwie wieże, wzniesione od fundamentów1.Obdarował ją nadtokielichami, ornatami oraz krzyżami ze złota i srebra i innymi ozdobami.Dla jejwiększej świetności, blasku i sławy za zbawienną radą i zgodą biskupa krakowskiegoRadosta do dawnej liczby kanoników krakowskich, w tym czasie bardzo skromnej,dodał dwadzieścia kanonii2, wyposażonych z dziesięcin snopowych, ofiarowanychprzez biskupa Radosta.Książę obdarzył ich nadto hojnie kilkoma wsiami i posia-dłościami.Przez swoją szczodrość, pomoc i życzliwość pozostawił trwały pomnikwielkich dobrodziejstw wyświadczonych katedrze krakowskiej, które istnieją aż dodziś.Wyraził jednak życzenie, aby prawo nadawania wszystkich kanonii i prebendufundowanych i nadanych wtedy przez mego i przez biskupa krakowskiego Radosta[oraz] prawo patronatu należały zawsze do biskupa Radosta i jego następców, bis-kupów krakowskich.Umierają książę Przemyśla Wołodar i książę Kijowa Włodzimierz.Dziewiętnastego marca umiera książę Przemyśla Wołodar3 i zostaje pochowany wPrzemyślu w kościele św.Jana, który sam ufundował.Zostawił [on] dwu synów:Włodzimierza i Rościsława.Po przeprowadzeniu podziału Włodzimierzowi przypadł1Sprawę fundacji, a następnie rozpoczęcia budowy katedry krakowskiej wyczerpująco omówił już T.Wojciechowski, Kościół katedralny., głównie s 178 179 i przypisy, podając szczegółowo informacje zroczników, z których jedne podają jako fundatora i budowniczego Władysława Hermana (to samo notujeKronika Mierzwy i Kronika wielkopolska, rozdz 16) inne Bolesława Krzywoustego.W dwunajstarszych rocznikach brak o tym wiadomości, ale znów fazy budowy katedry przebadane przezhistoryków sztuki i architektów wskazują niezbicie na starszą część katedry (krypta św.Leonarda) z czasówWładysława Hermana.Zagadnienie to ma już dużą literaturę.Wspomniane tu 2 wieże budowli romańskiejwystepują na jednej ze starszych pieczęci kapituły katedralnej, ale nie wiadomo, kto je wznosił.2Z powyższą kwestią łączy się sprawa fundacji 20 kanonii i początku kapituły krakowskiej.Nieomal tesame zródła: Rocznik krakowski i Rocznik Traski mają pod 1138 r.zapiskę o budowie katedry iufundowaniu kanonii przez Bolesława Krzywoustego, Kronika wielkopolska, rozdz 16 pisze o 24 kanoniachfundacji Władysława Hermana, zródła pózniejsze też temu ostatniemu przypisują fundację.Zob.T.Wojcie-chowski, Kościół katedralny., przyp l na s 178 l s 179 \V Abraham, Początek biskupstwa i kapituły ka-tedralnej w Krakowie, Roczn krakowski, IV, 1900, s 198 199 Także sam Długosz pod 1086 r pisał odotacji Judyty Mani na rzecz kapituły Dalej sporną kwestią jest jeszcze liczebność zakonników w kapitule iksięży świeckich oraz powiązania kapituły z klasztorem tynieckim3Tylko Lat lup , koi 288 289, podaje lakoniczną wiadomość o śmierci Wołodara pod r 1124 (zob przyp.6 na s 219), jak również o śmierci Wasylka Rościsławowicza pod 1124 rZwnigród, a Rościsławowi Przemyśl1.Zgromadziwszy jakie takie wojsko, nie mającodwagi sami stanąć na jego czele, książęta wysyłają je, by niszczało Polskę [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki