Michał Psellos Kronika(1)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zaczynam więc od takiego rozważania: żaden z poddanych cesarza nie pozostawał przez niegonie zauważony, czy to był ktoś z najniższych warstw, czy z tych, którzy są porządni i dobrzy.Nikt nie usłyszał od niego żadnego złego słowa, nikt nie został publicznie znieważony aniodtrącony w nieszczęściu.Jeśli ktoś z takich ludzi wolał zapomnieć o całym swoim szacunku dlaniego, cesarz wolał raczej być ofiara bezczelności takiego człowieka, niż napomnieć go wobecności wszystkich.A już nadmiarem z jego strony było to, że nie stawiał w stan oskarżenia inie porażał strachem ludzi, kiedy złapał ich na gorącym uczynku, zwłaszcza tych, którzypopełnili wykroczenie wobec osób z jego ochrony, lub tych, do których miał zaufanie, a którzyjawnie godzili na niego w swej zbrodni.Wielu przyłapanych ma kradzieży czegoś ze szkatułcesarskich puszczał wolno, nie niepokoił ich i nie wyrzucał im ich stosunku do niego.Cesarz odznaczał się doskonałą mądrością, nabył doświadczenia w sprawachpaństwowych w wyniku troski, jaką je otaczał, poznał tajniki finansów, wpływów podatkowychi kosztów utrzymania, ile każdy obywatel mógł pobrać ze skarbu publicznego, a ile w zamian zato musiał wpłacić do kasy publicznej.Znał drobiazgowo proces bicia monety, stan zrównoważania wagi, jej pochylenia, braki,wiedział, jak działa kamień probierczy, ile każda sztuka złota zawiera czystego kruszcu.Aby niewymieniać każdej rzeczy w szczegółach: cesarz ogarniał wszystko do głębi, potrafił rozmawiaćo każdej sprawie z ludzmi biegłymi w swojej specjalności i bił ich we wszystkim lub pozbawiałopinii, że są najlepsi w poruszanych problemach.3.Dopiero co wyrosła mu pierwsza broda, gęsty puszek ozdobił policzki, a on, jeśli chodzio dojrzałość umysłową, nie różnił się w niczym od osób starszych.Nie gonił za rozkoszami życia, nie oddawał się przyjemnościom żołądka, nie lubiłzasiadać do uczt rozpoczynających się za dnia.Powstrzymywał się całkiem od uciechmiłosnych, tak że w zasadzie nie znał ichi nie wiedział, ile tkwi w nich nieprawości.Skromność cesarza dochodziła do tego stopnia, żegdy ktoś wypuścił z ust nieprzyzwoite słowo albo nazwał miłość wprost po imieniu, od razutwarz jego pokrywał rumieniec.4.Można by się zapytać, jakie były ulubione rozrywki, za którymi cesarz przepadał:książki ze wszystkich dziedzin wiedzy, rozmowy o charakterze uczonych dysput, sentencjelakońskie, zbiory aforyzmów, piękny język kompozycji, różnorodne formy stylu, niezwykłysposób wyrażania myśli, posługiwanie się neologizmami, poetycka struktura mowy, ale przedewszystkim umiłowanie filozofii; dzieła, które wznoszą duszę ludzką ku Bogu, księgi omawiającealegorie i ich interpretacje.Nie wiem, czy w ogóle był kiedyś cesarz, który odznaczałby sięgłębszą mądrością i zmierzał wprost do jądra każdego problemu.Jeśli trzeba ująć te sprawy oddzielnie, to należy powiedzieć, jakie czyny i słowa odnosząsię do cesarza, a jakie do retora, jakie znowu są dziedziną zainteresowań muzyka, tak jakwiadomo, że astrologowie zajmują się sferą niebieską, geometrzy demonstrowaniem figurgeometrycznych.Sylogizm pozostawia się filozofom, a tajniki przyrody przyrodnikom.Taki jestzakres kompetencji jednego, a inny drugiego.Jeden uczony zajmuje się tym, inny tamtym.Zakres wiedzy jest zróżnicowany i pozostaje dla każdego człowieka odmienny.Natomiast cesarz ogarniał wszystkie dyscypliny.Stawał w szranki z filozofami, mógł cośpowiedzieć od siebie w rozmowach z retorami o zeugmie i emfazie110, dyskutował z optykami oodległościach i odstępach promieni świetlnych, a gdy trzeba było posłużyć się alegorią, częstoprzechodził tu swego historyka111, którego wybrał sobie spośród innych na nauczyciela i któregoimię uznał publicznie za wyższe od innych.Nie zajmował się w szczegółach metramijambicznymi, mimo to improwizował w nich wiersze, i chociaż zwykle brakło mu rytmu, potrafiłwyrazić zdrową myśl.By rzec jednym słowem: stanowił on w naszych czasach zjawiskojednocześnie barwne i godne wielkiej miłości.5 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki