prus boleslaw lalka

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.ebook.zap.only.pl Strona 251eBook Elektroniczna Księgarniamówił sobie, że jest zupełnie szczęśliwy, jezdził z jednego końca Paryża na drugi i jakszaleniec garściami rozrzucał luidory."Wszystko jedno!" - mruczał.Ach, gdyby tylko nie ta kropla żalu, tak mała, a tak gorzka!Czasami na tle szarych dni, w których zdawało mu się, że na jego głowę wali się cały światpałaców, fontann, rzezb, obrazów i machin, trafiał się wypadek, który przypominał mu, że onnie jest złudzeniem, ale rzeczywistym człowiekiem, chorym na raka w duszy.Był raz w teatrze "Varietes" na ul.Montmartre, o paręset kroków od swego hotelu.Mianograć trzy wesołe sztuczki, między nimi jedną operetkę.Poszedł tam, ażeby odurzyć siębłazeństwem, i prawie natychmiast po podniesieniu kurtyny usłyszał na scenie frazeswypowie-dziany płaczliwym głosem:"Kochanek wszystko wybaczy kochance, wyjąwszy drugiego kochanka." - Niekiedy trzebawybaczyć trzech albo i czterech!.- odezwał się ze śmiechem siedzący obok niego Francuz.Wokulski uczuł brak powietrza, zdawało mu się, że ziemia rozstępuje się pod nim i sufitupada na niego.Nie mógł wytrzymać w teatrze; wstał z krzesła, na nieszczęście położonegogdzieś we środku teatru, i oblany zimnym potem, depcząc po nogach sąsiadów, uciekł zprzedstawienia.Biegł w stronę hotelu i wpadł do pierwszej narożnej kawiarni.O co gopytano, co odpowiedział, nic pamięta.Wiedział tylko, że podano mu kawę i karafkę koniaku,naznaczoną kreskami, które odpowiadały objętości kieliszka.Wokulski pił i myślał;"Starski to jest ten drugi kochanek, Ochocki trzeci.A Rossi?.Rossi, któremu ja urządzałemklakę i znosiłem mu do teatru prezenta.Czymże on był?.Głupi człowieku, ależ to jestMesalina, jeżeli nie ciałem, to duchem.I ja, ja mam szaleć dla niej?.Ja!."Czuł, że oburzenie uspokaja go; gdy przyszło do rachunku, przekonał się, że.karafka byłapusta."A jednakże ten koniak uspakaja." - pomyślał.Odtąd, ile razy przypomniała mu się Warszawa albo ile razy spotkał kobietę mającą cośszczególnego w ruchach, w ubiorze czy fizjognomii, wpadał do kawiarni i wypijał karafkękoniaku.Tylko wówczas śmiało przypominał sobie pannę Izabelę i dziwił się, że taki jak onczłowiek mógł kochać taką jak ona kobietę."Przecież chyba zasługuję na to - myślał - ażebym był pierwszymi ostatnim."Karafka koniaku wypróżniała się, a on opierał głowę na rękach i drzemał, ku wielkiej ucieszegarsonów i gości.I znowu po całych dniach zwiedzał wystawę, muzea, studnie artezyjskie, szkoły i teatry niedlatego, ażeby coś poznać, ale żeby zagłuszyć wspomnienia.Powoli, na tle głuchych, nieokreślonych cierpień, poczęło się w nim rodzić pytanie: czyistnieje jaki porządek w budowie Paryża? Czy jest przedmiot, z którym można by goporównać, i ład, pod który dałoby się go podciągnąć?Widziany z Panteonu i z Trocadero, Paryż przedstawiał się jednakowo: było to morze domów,przecięte tysiącem ulic, nierówne dachy wyglądały jak fale, kominy jak odpryski, a wieże ikolumny jak większe fale."Chaos! - mówił Wokulski.- Zresztą nie może być inaczej tam, gdzie zbiegają się milionyusiłowań.Wielkie miasto jest jak obłok kurzu; ma przypadkowe kontury, lecz nie może miećlogiki.Gdyby ją miało, już od dawna wykryliby ten fakt autorowie przewodników; bo i odczegóż oni są?."I przyglądał się planowi miasta wyśmiewając własne wysiłki."Tylko jeden człowiek, i w dodatku genialny człowiek, może wytworzyć jakiś styl, jakiś plan- myślał.- Ale żeby miliony ludzi, pracujących przez kilka wieków i nie wiedzących jeden o drugim,wytworzyło jakąś logiczną całość, jest to wprost niepodobne."___________________________________________________________________________Pobrano z http://www.ebook.zap.only.pl Strona 252eBook Elektroniczna KsięgarniaPowoli jednakże, ku największemu zdziwieniu, spostrzegł, że ów Paryż budowany przezkilkanaście wieków, przez milion ludzi, nie wiedzących o sobie i nie myślących o żadnymplanie, ma jednakże plan, tworzy całość, nawet bardzo logiczną.Uderzyło go naprzód to, że Paryż jest podobny do olbrzymiego półmiska, o dziewięciuwiorstach szerokości z północy na południe i o jedynastu - długości ze wschodu na zachód.Półmisek ten w stronie południowej jest pęknięty.i przedzielony Sekwaną, która przecina gołukiem biegnącym od kąta południowo-wschodniego przez środek miasta i skręca do kątapołudniowo-zachodniego.Ośmioletnie dziecko mogłoby wyrysować taki plan."No dobrze - myślał Wokulski - ale gdzież tu jest jakiśkolwiek ład w ustawieniu osobliwychbudynków.N�tre-Dame w jednej stronie, Trocadero w innej stronie, a Louvre, a giełda, aSorbona!.Chaos, i tyle."Lecz gdy pilniej zaczął rozglądać się w planie Paryża, spostrzegł to, czego nie dojrzelirodowici paryżanie (co byłoby mniej dziwne) ani nawet K.Baedeker, roszczący sobie prawodo orientowania się po całej Europie.Paryż pomimo pozornego chaosu ma plan, ma logikę, chociaż budowało go przez kilkanaściewieków miliony ludzi nic wiedzących o sobie i bynajmniej nic myślących o logice i stylu.Paryż posiada to, co można by nazwać kręgosłupem, osią krystalizacji miasta.Lasek Vincennes leży w stronie południowo-wschodniej, a kraniec Lasku Bulońskiego wpółnocno-zachodniej stronie Paryża.Otóż: owa oś krystalizacji miasta podobna jest doolbrzymiej gąsienicy (mającej prawie sześć wiorst długości), która znudziwszy się w LaskuVincennes poszła na spacer do Lasku Bulońskiego.Ogon jej opiera się o plac Bastylii, głowa o Auk Gwiazdy, korpus prawie przylega doSekwany.Szyję stanowią Pola Elizejskie, gorset Tuileries i Louvre, ogonem jest Ratusz,Nótre-Dame i nareszcie Kolumna Lipcowa na placu Bastylii.Gąsienica ta posiada wiele nóżek krótszych i dłuższych.Idąc od głowy pierwsza para jejnóżek opiera się na lewo: o Pole Marsowe, pałac Trocadero i wystawę, na prawo aż ocmentarz Montmartre.Druga para (nóżki krótsze) na lewo sięga do Szkoły Wojskowej,Hoteludes Invalides, i Izby Deputowanych, na prawo kościoła Magdaleny i Opery.Potemidzie (wciąż ku ogonowi) na lewo Szkoła Sztuk Pięknych, na prawo Palais Royal, bank igiełda; na lewo Institut deFrance i mennica, na prawo Hale Centralne; na lewo PałacLuksemburski, muzeum Cluny i Szkoła Medyczna, na prawo plac Republiki, z koszarami ks.Eugeniusza.Niezależnie od osi krystalizacyjnej i prawidłowości w ogólnym konturze miasta Wokulskiprzekonał się jeszcze (o czym zresztą mówiły przewodniki), że w Paryżu istnieją całedziedziny prac ludzkich i jakiś porządek w ich układzie.Pomiędzy placem Bastylii i placemRzeczypospolitej skupia się przemysł i rzemiosła; naprzeciw nich, po drugiej stronieSekwany, leży "dzielnica łacińska", gniazdo uczących się i uczonych [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki