LP. X XII. Prus Bolesław MATURA.2010 Lalka 01

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
. Właśnie od kilku dni miałem cię o to samo prosić!. odpowie-dział uradowany pan Tomasz niepodobna trzymać się na zbyt etykie-talnej stopie z człowiekiem tak użytecznym. Naturalnie wtrąciła panna Izabela przecież nawet wiernąsłużbę dopuszczamy do niejakiej poufałości.Uwielbiam twój rozum itakt, Belu!. zawołał pan Tomasz i zachwycony, pocałował ją na-przód w rękę, potem w czoło.NASK IFP UGZe zbiorów Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG254ROZDZIAA PITNASTY:W JAKI SPOS�B DUSZ LUDZKSZARPIE NAMITNOZ, A W JAKI ROZSDEKOtrzymawszy od pana Aęckiego zaproszenie na obiad, Wokulskiwybiegł ze sklepu na ulicę.Ciasny pokój dusił go, a rozmowa z Rzec-kim, w ciągu której subiekt udzielał mu przestróg i upomnień, wydawa-ła mu się nadzwyczajnie głupią; nie jestże to śmieszne, ażeby stary iwystygły kawaler, wierzący tylko w sklep i w Bonapartych, zarzucałmu szaleństwo!. Cóż ja robię złego myślał Wokulski że się kocham?.Możetrochę za pózno, ależ przez całe życie nie pozwalałem sobie na podob-ny zbytek.Kochają się miliony ludzi, kocha się cały świat czujący, dla-czegóż mnie jednemu miałoby to być zabronione? Jeżeli zaś ten zasad-niczy punkt ma rację bytu, to ma ją wszystko, co robię.Kto się chceżenić, musi posiadać majątek, więc zdobyłem majątek.Musi zbliżyćsię do wybranej kobiety ja też zbliżyłem się.Musi troszczyć się o jejbyt materialny i chronić od nieprzyjaciół a ja robię i jedno, i drugie.Czy zaś w tym dobijaniu się o szczęście skrzywdziłem kogo? czy za-niedbuję obowiązków względem społeczeństwa i bliznich?.Ach, cikochani blizni i to społeczeństwo, które nigdy nie troszczyło się o mniei stawiało mi wszelkie przeszkody, a zawsze upomina się o ofiary zmojej strony.Lecz właśnie to, co oni dziś nazywają szaleństwem, po-pycha mnie do pełnienia jakichś fikcyjnych obowiązków.Gdyby nieono, siedziałbym dziś jak mól w książkach i kilkaset osób miałobymniejsze zarobki.Więc czego oni chcą ode mnie? pytał sam siebiew rozdrażnieniu.Ruch na świeżym powietrzu uspokoił go; doszedł do Alei Jerozo-limskiej i skręcił nią ku Wiśle.Owiał go rześki wiatr wschodni i zbu-dził te nieokreślone uczucia, które tak żywo przypominają wiek dzie-cinny.Zdawało mu się, że jeszcze na Nowym Zwiecie był dzieckiem iże jeszcze czuje w sobie drgające fale młodej krwi.Uśmiechał się dopiaskarza wiozącego swój towar nędznym koniem w podługowatejskrzyni, a żebrząca wiedzma wydała mu się bardzo miłą staruszką; cie-NASK IFP UGZe zbiorów Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG255szył go świst rozlegający się w fabryce i chciał pogadać z gromadkąrozkosznych malców, którzy ustawiwszy się na przydrożnym pagórkuciskali kamieniami na przechodzących %7łydów.Uporczywie odsuwał odsiebie myśl o dzisiejszym liście i jutrzejszej wizycie u Aęckich; chciałbyć trzezwym, ale namiętność przemogła. Dlaczego oni mnie zaprosili? pytał czując lekki dreszcz we-wnętrzny. Panna Izabela chce się ze mną poznać.Ależ oczywiściedają mi do zrozumienia, że mogę się żenić!.Byliby chyba ślepi alboidioci, żeby nie spostrzegli, co się ze mną dzieje wobec niej.Począł tak drżeć, że mu zęby szczękały; wtedy odezwał się przy-głuszony rozsądek. Za pozwoleniem.Od jednego obiadu i jednej wizyty jeszcze bar-dzo daleko do dłuższej znajomości.Na tysiąc zaś dłuższych znajomościledwie jedna prowadzi do oświadczyn; na dziesięć oświadczyn led-wie jedne są przyjęte, a i z tych ledwie połowa kończy się małżeń-stwem.Trzeba więc być zupełnym wariatem, ażeby nawet przy dłuż-szej znajomości myśleć o małżeństwie, za którym jest ledwie jedna, aprzeciw któremu ze dwadzieścia tysięcy szans.Jasne czy niejasne?Wokulski musiał przyznać, że jest jasne.Gdyby wszelka znajomośćprowadziła do małżeństwa, każda kobieta musiałaby mieć po kilku-dziesięciu mężów, każdy mężczyzna po kilkadziesiąt żon, księża niedaliby sobie rady ze ślubami, a cały świat zamieniłby się w jeden wiel-ki szpital wariatów.On zaś, Wokulski, nie tylko nie był jeszcze dobrymznajomym panny Aęckiej, ale dopiero znajdował się w przededniu dozrobienia z nią znajomości. Więc cóż zyskałem spytał po bułgarskich niebezpieczeństwachi tutejszych wyścigach lub pojedynkach?. Zyskałeś większą szansę objaśnił rozsądek przed rokiem mia-łeś może jedną sto albo jedną dwudziestomilionową prawdopodo-bieństwa, że się z nią ożenisz, a za rok możesz mieć jedną dwudziesto-tysięczną. Za rok?. powtórzył Wokulski i znowu owionął go jakiś chłódsurowy.Wydarł mu się jednak i zapytał: A jeżeli panna Izabela po-kocha mnie albo już kocha?. Naprzód należałoby wiedzieć, czy panna Izabela może kochaćkogokolwiek. Alboż nie jest kobietą? Trafiają się kobiety z defektem moralnym, niezdolne kochać nicinikogo, prócz swoich przelotnych kaprysów, podobnież i mężczyzni;NASK IFP UGZe zbiorów Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG256jest to tak dobra wada, jak: głuchota, ślepota albo paraliż, tylko mniejwidoczna. Przypuśćmy. Dobrze mówił dalej głos, który Wokulskiemu przypominałzgryzliwe zrzędzenie doktora Szumana gdyby więc ta pani w ogólemogła kogoś kochać, to nasuwa się drugie pytanie: czy pokocha cie-bie? Przecież tak wstrętny nie jestem. Owszem, możesz nim być, jak najpiękniejszy lew jest wstrętnymdla krowy albo orzeł dla gęsi.Widzisz, mówię ci nawet komplimenta:porównywam cię ze lwem i orłem, które mimo wszystkich zalet budząjednak odrazę w samicach innego gatunku.Unikaj zatem samic innegoniż twój gatunku. Wokulski ocknął się i rozejrzał.Był już niedaleko Wisły, obokdrewnianych śpichrzów, a przejeżdżające furmanki zasypywały goczarnym pyłem.Szybko zwrócił się ku miastu i począł rozważać same-go siebie. We mnie jest dwu ludzi mówił jeden zupełnie rozsądny, drugiwariat.Który zaś zwycięży?.Ach, o to się już nie troszczę.Ale cozrobię, jeżeli wygra ten mądry?.Cóż to za okropna rzecz posiadającwielki kapitał uczuć złożyć go samicy innego gatunku: krowie, gęsialbo czemuś jeszcze gorszemu?.Cóż to za upokorzenie śmiać się ztriumfów jakiegoś byka albo gąsiora, a jednocześnie płakać nad wła-snym sercem, tak boleśnie rozdartym, tak haniebnie podeptanym?.Czy warto żyć dalej w podobnych warunkach?I na samą myśl o tym Wokulski uczuł pragnienie śmierci, ale takzupełnej, żeby nawet resztki jego popiołów nie zostały na ziemi.Stopniowo jednak uspokoił się i wróciwszy do domu począł zasta-nawiać się już całkiem chłodno nad tym: czy na jutrzejszy obiad wło-żyć frak, czy surdut?.Albo czy do jutra nie zajdzie jakaś nieprzewi-dziana przeszkoda, która znowu mu nie pozwoli zbliżyć się do pannyIzabeli? Potem jeszcze zrobił rachunek ostatnich handlowych obrotów,wysłał parę telegramów do Moskwy i Petersburga, a nareszcie napisałlist do starego Szlangbauma proponując, ażeby mu pożyczył swegonazwiska w celu nabycia kamienicy Aęckich. Mecenas ma rację myślał. Lepiej kupić ten dom pod cudząfirmą.Inaczej mogliby mnie podejrzewać o chęć wyzyskania ich albo co gorsze posądzić o zamiar robienia im łaski! [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki