Eo Zamenhof, L.L Fundamenta Krestomatio

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.La kortegoimperiestra sin levis kaj foriris, kaj ˆciam ankora˘u la braceleto ne estis redonita.La duko fine fariˆgis malpacienca, veturis en la imperiestran palacon kaj petis pri la redono dela diamantoj.La afero klariˆgis, kaj la duko konvinkiˆgis, ke la imperiestrino neniam sendis peti labraceleton kaj ke la homo en la imperiestra livreo estis unu el la plej kuraˆgaj ˆstelistoj de la ˆcefurbo.Li ordonis al sia veturigisto veturi al la estro de la polico, kaj, anta˘u ol la nokto pasis, centoj daplej lertaj policaj oficistoj traserˆcis la tutan Parizon pro la ˆstelitaj juveloj.La duko, plena de timo, dume restis en la polica oficejo, dum la dukino en la domo maltrankvile atendis la reporton de ˆsia6.La karaj braceletoj66braceleto.ˆJus batis la sesa horo, kiam ˆce la pordo de la palaco de la duko forte eksonis la sonorilo, kaj unu polica oficisto deziris paroli kun la dukino.Profunde salutante, tiu ˆci rakontis, ke oni kaptis la ˆsteliston kaj trovis ˆce li la braceleton.Sed la fripono persistas, ke li ne estas ˆstelisto, kaj la braceleto jam de multaj jaroj sin trovas en posedo de lia familio.Tial la duko petas sinjorinon la dukinon, ke ˆsi transsendu al li la duan braceleton, por ke oni povu kompari la amba˘u.Ne dirante vorton, la dukino malfermis sian juvelujon kaj donis al la policisto la duan braceleton.Tiu ˆci kun profunda saluto forlasis la ˆcambron, kaj la sinjorino iris dormi kaj sonˆgi pri siaj braceletoj.Kiam la horloˆgo batis la na˘uan horon, la ambasadoro, laca de maldormo kaj en malbona humoro,venis en la ˆcambron de sia edzino kaj ˆetis sin malespere sur seˆgon.La sinjorino malfermis la okulojnkaj kun gaja rideto demandis pri siaj braceletoj.“Malbenita bando!” ekkriis la duko, “ni nenion povas sciiˆgi pri ˆgi.”“Kio!” ekkriis la sinjorino, “ˆcu vi ˆgin ne ricevis returne? La oficisto, kiu prenis la duan braceleton,diris, ke la ˆstelisto estas kaptita kaj la braceleto trovita ˆce li.”La duko eksaltis kun krio de teruro kaj petis sian edzinon kun ra˘uka voˆco, ke ˆsi donu al li klarigon.ˆSi ˆgin faris, kaj ˆgemegante, la duko falis sur la seˆgon.“Mi ˆcion komprenas!” li ekkriis.“La friponoj ˆstelis de vi anka˘u la duan braceleton, ˆcar ni neniunsendis tien ˆci.La homo, al kiu vi ˆgin donis, ne estis oficisto, sed ankora˘u pli aroganta ˆstelisto, ol la6.La karaj braceletoj67unua.”Kaj tiel ˆgi efektive estis.La braceletoj neniam estis retrovitaj, kaj nur per ˆgemo ofte la ambasadororememoradis la paradan operon, kiu faris lin je kelkaj milionoj malpli riˆca, ol li estis, kiam li sian belegan edzinon levis en la kaleˆson kaj ordonis al la veturigisto veturi al la opero.7.Nur unu vorton!Noveleto de L.E.MeierTiu rakonto aperis en LE de Junio 1891.Estis la mateno post dancado.Tio ˆci da˘uris ˆgis la kvara horo; tiam ankora˘u oni kunesidiˆgis, portrinki nigran kafon ˆgis ˆcirka˘u la kvina horo.Post tio ˆci oni disiris hejmen.Ho, kiel bela estis tiu dancado! Amuzoj ne mankis kaj, kontra˘u la ordinaro, la nombro dela dancantoj estis granda; eˆc sufiˆce maljunaj sinjoroj estis enˆsiritaj per la plezurego kaj alportis oferojn al la diino de la dancado.Kiam matene oni reiradis hejmen, la plej junaj el la mondo sinjora estis la ˆgentilaj akompanantoj de la sinjorinoj kaj fra˘ulinoj.La maljunaj sinjoroj jam longan temponestis dormintaj, ˆcar la mateno ˆciam apartenas al la junularo.Tiel anka˘u Ella, la belega filino de la komerca konsilano Balding, feliˆce venis al la pordo de lagepatra loˆgejo, kaj ˆsi estis, kune kun la patro kaj patrino, ˆcirka˘uita de amaseto da junaj herooj dedanco.Oni ˆsercadis kaj ridadis dum la irado; la komerca konsilano estis gaja, kaj la patrino havis7.Nur unu vorton!69sian “bonan tagon”.La disiˆgado iom longiˆgis: ˆciu el la sinjoretoj penis diri ion aparte agrablan, kaj ˆciu el ili pensis,ke li ricevis de Ella premon de mano aparte signifan, — ˆciu kredis, ke li estas sole preferita.ˆCu ˆciuj?La plej poste tie restis unu juna sinjoro, kiu atendis ˆgis ˆciuj anta˘uirintoj ricevos sian “maneton”;tiam anka˘u li mem povus diri adia˘u al Ella.Tio estis la doktoro Gering, juna juˆgisto.Li estis tre trankvila kaj modesta.“Trankvilaj akvojestas profundaj”, diras proverbo germana, kaj modesteco ofte kaˆsas firman certecon.Kiam la lasta anta˘ustaranto diris adia˘u — la konsilano kun lia edzino jam staris en la nefermitapordo, kaj post ili servanto kun brulanta kandelo — Gering iris anta˘uen, por komenci sian preparitanparolon de adia˘u.Sed en la minuto, kiam li levis la manon por saluti Ella’n, tiu ˆci sin turnis al laamaseto de la foririntaj sinjoroj:“Vi ne forgesu do, kion vi promesis, sinjoro de Stetten!”Kaj de tie voko eksonis:“Certe ne, mia fra˘ulino, mi ne bezonas ja pli ol unu vorton!”“Ella, nun venu do!” eksonis voko de en la pordo, kaj la sinjorino konsilanedzino, jam preninte la veston de sia filino, altiris tiun ˆci en la domon.“Bonan nokton!” ankora˘u ekkriis Ella.“Bonan nokton!” resonigis la amaseto.Gering ankora˘u7.Nur unu vorton!70staris kun levita mano — Ella jam eniris en la domon, la pordo fermiˆgis — jen li staris sen “maneto”kaj sen adia˘udiro, kaj la parolo restis neparolita!Trankvile kaj modeste Gering reiris en sian loˆgejon.Li iris tre meditante kaj tre malrapide.Ciuj aliaj jam de longa tempo estis foririntaj.Veninte en sian loˆgejon, li fine memoriˆgis je si mem.Li ekˆgemis kaj parolis al si mem, kiel postla eldono de ia juˆgo mortiga:“Nur unu vorton — nur unu vorton se ˆsi dirus al mi!” La juˆgisto Gering ankora˘u la duan fojonekˆgemis kaj poste ekdormis en la veninta mateno.Estis luma tago, kiam Ella, maldormiˆginte, vidis la sunon brilantan tra la kurtenoj de la ˆcambro.ˆSi pripensis la faritaˆojn de la tago pasinta kaj ridetis kontente.Sed jen per unu fojo ˆsi malgajiˆgis.Jen unu rememoro malagrabla.ˆSi rememoris la disiˆgon, rememoris la juˆgiston Gering, kiu estis lasola, kiu ne diris al ˆsi eˆc unu vorton! ˆCiuj sinjoroj premis ˆsian manon, ˆciuj diris ion amindan, sed lisola silentis.Li eˆc ˆsajne intence restis poste!“Mi tamen kredas, ke li estas senkulpa,” diris ˆsia plej bona amikino Mathilde, kiu, vizitinte Ella’n en la vespero, sidis kun ˆsi en la ˆcambro de Ella, por paroleti pri la dancado pasinta [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki