Kraszewski Józef Ignacy Z siedmioletniej wojny czasy Sasów i szpieg Bruhla

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Takie wyjazdy powtarzały się kilkakrotnie, stolnikowi ciężko się jużbyło ruszyć z Warszawy.Wyprawiał dyspozycje ekonomowi, odbierał raporta i siedział.GdyKsawery, całując go w rękę, przyszedł prosić do ministra, stolnik cum debita reverentia toprzyjął. Ano będę, oczywiście będę rzekł.Rozpytał o godzinę i syna odprawił.Br�hl tymczasem zapomniał o wszystkim i dopiero na sali audiencjonalnej zobaczywszy panastolnika, przywołał na pamięć, o co chodziło.Odprawiwszy więc innych klientów, ujął go podramię i wprowadził do gabinetu.Domyślał się pan Masłowski, że musiało iść o rzeczypolityczne i zdziwił się mocno, gdy go zagadnął minister: Na ten raz, panie stolniku, interes prywatny zbliża mnie do waćpana.Pozwolisz mi z sobą,jako swojemu przyjacielowi, mówić otwarcie.Stolnik się skłonił bardzo nisko.Br�hl ujął go za rękę: Kochany stolniku, co myślisz z synem? Chłopak dorosły, młodzieniec, któremu wszyscysprawiedliwość oddają: ja pierwszy.Czas by go może ożenić?Masłowski aż odskoczył. E, to smarkacz! zawołał. Trzydziestu lat nie ma! Sam czas. U nas nie, oho! Gdzie mu tam o tym myśleć! No przerwał, śmiejąc się, Br�hl ja się lękam, że może on już dawno ma projekta.Na twarz Masłowskiego wypłynął rumieniec. Z pozwoleniem Jaśnie Wielmożnego Pana rzekł gdyby bez mojej wiedzy miałprojekta, dostałby pięćdziesiąt bizunów i odeszłaby mu ochota.Br�hl się śmiał. Nie będę rzekł obwijał w bawełnę.Waćpana syn kocha się w baronównie Nostitz.Jest to stara rodzina u nas, u dworu w łaskach, Najjaśniejsza Pani i król są opiekunami panny,ma majątek piękny, wcale piękny.Osoba zacna i charakteru najszlachetniejszego.Czegóżsobie więcej życzyć można, gdy i miłość jest wzajemna!W czasie tej mowy stolnik milczał, ale powoli twarz mu się mieniła, bladła, nabiegała krwią.Marszczki okrywały czoło, wąs się podnosił i ruszał, ręka zaczęła drgać.Potarł czołomilczący, nadął się i widać lękając się, aby z niego nie wybuchnęło to, co zawrzało, szepnąłtylko krótko i cicho: Pan minister pozwoli& do namysłu.Zobaczymy.Br�hl nie zrozumiał, iż stolnik spolitykował tylko i dodał: Niech się pan namyśli.Partia nie może być lepsza.Stolnik nisko się ukłonił i prędko wyszedł.Przez salę audiencjonalną przesunął się, niepatrząc na nikogo w pałacu okręcił się, szukając zaraz syna, znalazłszy Ksawerego,powiedział mu krótko: Idz waćpan ze mną!Zaledwie wyszli na ulicę, aż dłużej w sobie rankoru nie mogąc utrzymać, stolnik stanął izawołał: Trzykroć sto tysięcy diabłów, mosanie, to waćpan tu bez mej wiedzy w amory sięwdajesz?! Hę! Sto bizunów! Com obiecał, to dotrzymam! A ten Niemiec, szołdra jakiś,dlatego że ja mu syna dałem do dworu i żem mu w jego polityce służył, będzie mi się mieszałdo moich spraw domowych?! Truteń jakiś, a wara! A zasię! Co to ja twój chłop, sługa, żebyśty mi syna żenił?! Kwita z przyjazni krzyknął, kułak podnosząc kwita! A to tak!Ksawery, za mną!I wzburzony cały stolnik poszedł na Pociejów.Ledwie w podwórzu stanął, na ludzi zawołał: Pakować i zaprzęgać!Drżący pan Ksawery szedł za nim, stolnik sapił i zżymał się.Weszli do izby. Wart jesteś, żebym ci dał sto! zawołał.Ksawery do nóg mu się rzucił. Jedno twoją winę w oczach moich łagodzi to, że na tym dworze przeklętym baby szaleją imężczyzni popsuci jak psy.Zaciągnęli cię.Dosyć! Póki ja żyję, z tego nie będzie nic, tak miPanie dopomóż i święta męka Twoja!Ksawery chciał mówić coś, ręką tylko machnął: Dosyć! Pakować! Jedziemy!Chciał syn iść po rzeczy swe, pożegnać. Ani kroku stąd! Ludzie rzeczy zabiorą, a nie, pal je diabli! Droższa dusza od spodni: duszętrzeba salwować.Jeszcze w naszym rodzie niemieckiej krwi nie było.My szlachta.Niech sięMniszchowie, Czartoryscy, Lubomirscy kumają z Flemmingami i Br�hlami, to magnaci! Namzakon tego broni.Waćpan nie znasz szlacheckiego zakonu.Z chłopką się żeń, jeśli ci dogustu, ale z Niemką wara!Nieubłagany stolnik, nie puściwszy syna na krok od siebie, tym razem, gdy konie byłygotowe, choć pózno, wyjechał z miasta.Mijając Br�hlowskie mieszkanie, rzekł jakby sam dosiebie: Kwita, kochanku, z przyjazni! Ja sobie w kaszę pluć nie dam!I jakby go paliło, stolnik poleciał do domu.Wypadek ten ogromne we dworze uczynił wrażenie.Br�hl śmiał się, ale był do żywegoobrażony.Br�hlowa się wściekała, baronówna (do której bilecik potrafił jakimś cudemwyprawić Ksawery, mimo dozoru ojca) zamknęła się na kilka dni w pokoju i nie pokazywałana dworze.Cały plan, osnuty przez panią Br�hlową, runął.Simonisowi jego przeniewierzenia przebaczyć nie mogła.W kilka dni potem otrzymał nieodprawę, ale inne miejsce w kancelarii Br�hla.Szwed Ferdestróm zajął tegoż dnia tegomiejsce, W tydzień minister oświadczył Maksowi, że go przeznacza w misji jakiejś doHamburga, dokąd niełatwo przekraść się było można.Simonis się zawahał, dano mu trzeciegodnia małą gratyfikację i odprawę.Został nagle bez miejsca, bez nadziei, na tym pstrym koniu,na którym, wedle przysłowia, jezdzi łaska pańska.Br�hlowa kazała mu powiedzieć przyczynęi oświadczyć, że się już nic więcej spodziewać nie może.EPILOGChoć w życiu nic się nie kończy, w książce wedle prawideł i przyjętej formy, czytelnik maprawo wymagać jakiegoś ostatecznego rozwiązania.Musimy go więc zaspokoić o losachosób, które się w obrazie ukazywały.Część ich znaczna do dziejów należy i o tych z historii więcej się dowiedzieć można niż zeskromnego naszego opowiadania.Rok następujący 1757 rozpoczął dla Saksonii szeregpamiętnych klęsk.Fryderyk z zaciętością dalszą prowadził wojnę, z różnym szczęściem, leczz wytrwałością żelazną.Nie był on dla niego pomyślnym.W bitwie pod Kolinem cztery owepułki saskie, które się w Polsce przechowały, przechyliły zwycięstwo na stronę Austriaków.Najpiękniejsza gwardia królewska w niej padła: zginął drogi Fryderykowi generał Schwerin,nad którego zwłokami płakał.Hrabia Nostitz i Benkendorf, rzuciwszy się na Prusaków,położyli trupem najpiękniejszego żołnierza.Zieten na drugim skrzydle otrąbiał zwycięstwo,gdy oni zadali tę klęskę. To moja Pułtawa! zawołał król, patrząc na pobojowisko.Królowa Józefa, która już była chorą, podniosła się dzwignięta tą wiadomością, ale wkrótcepotem przyszła wieść o zwycięstwie pod Rossbach i ta ją dobiła.Pobożna pani zmarła, nieustąpiwszy ze swej stolicy, nie dożywszy wzięcia Drezna przez Austriaków, którym je zdaćbył zmuszony generał Schmettau.Fryderyk, wydawszy rozkaz cofnięcia się z miasta, wprędceje zapragnął odzyskać.Oblegli Prusacy stolice, otoczywszy ją wszystkimi siłami swoimi.Rozpoczęło się straszliwe owo bombardowanie, które pół miasta obróciło w perzynę.Znane są wypadki wojny siedmioletniej, w ciągu której Fryderyk zrozpaczony nosiłprzygotowaną truciznę i kilka razy chciał sobie życie odebrać.Dziwnie szczęśliwy składokoliczności ocalił go i państwo, któremu groziła zagłada [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki