PAMIĘTNIKI ADAMA I EWY

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ewa zajmuje sobie czas poszukiwaniamii eksperymentowaniem: uczy się rozpalać ogień, pocierając o siebie dwa patyczki, a następnieużywa tego ognia do upieczenia jabłek.Ogień jest naprawdę piękny.Myślę, że pewnego dnia będzietakże użyteczny, mówi kobieta.Komentarz do jej poczynań stanowią wplecione w tekst dalszefragmenty Pamiętnika Adama, opisujące jego narastającą fascynację Ewą.Mężczyzna nadaloceniają z pewnym pobłażaniem i odrobiną lekceważenia, zwraca na nią jednak coraz więcejuwagi.Musiałem przyznać, że jest piękna, komentuje Adam widok Ewy stojącej na skale i śledzącejwzrokiem lot ptaków.Ewa tymczasem zaprzyjaznia się ze zwierzętami i zaczyna otaczać je opieką,a jednocześnie jej zdolności obserwacji świata i zamiłowanie do eksperymentów pogłębiają się kobieta bada zachowanie spadających przedmiotów, przygląda się kawałkom drewna pływającymw wodzie, wreszcie dochodzi do wniosku, że została stworzona, by dociekać tajemnic tegocudownego świata, cieszyć się szczęściem i dziękować Dawcy tego wszystkiego za to, że goobmyślił.Jej szczęścia nie jest w stanie zakłócić wygnanie z Raju: jedyny wpis datowany poupadku jest pochwałą miłości Ewy do Adama, bezwarunkowej i gorącej.Ewa, jak sama wyznaje,kocha Adama nie za jego zalety, nie za zaradność, urodę czy dobroć, ale za to, że jest mężczyznąi jest mój.Ostatni wpis, czterdzieści lat po odejściu z raju, jest wzruszającą modlitwą o wspólnąśmierć dla małżonków, lub, jeśli to niemożliwe, o to, by ukochany mąż żył dłużej niż ona.Ostatniezdanie, zamykające Pamiętniki, to epitafium Ewy, słowa jej małżonka: Gdziekolwiek była ona, tamwłaśnie był Raj.Nawet z tego pobieżnego przeglądu widać więc wyraznie, jak bardzo ujęcie Twaina różni się odznanej wszystkim narracji biblijnej.Z czworga głównych aktorów biblijnego dramatu liczy się taknaprawdę dwoje: małżonkowie, Adam i Ewa.Wąż-kusiciel odgrywa rolę marginalną, a o jegoidentyfikacji z szatanem w ogóle nie ma mowy.Nie wspomina też Twain o Bogu-stwórcy: zdanie,w którym Ewa wyznaje swoją wdzięczność dla Dawcy, jest najważniejszą wzmianką o Bogu wcałym tekście.Tym, co interesuje pisarza, nie jest bowiem traktat teologiczny ani mit, ani nawetrozważanie przyczyn upadku człowieka.Dla Marka Twaina opowieść o Adamie i Ewie stała siępretekstem do zastanowienia się nad kobietami i mężczyznami, ich podejściem do życia,wzajemnymi relacjami i nad tym, co może ich połączyć mimo wszelkich różnic miłością.Adam w charakterystyce Twaina nie wydaje się, mówiąc szczerze, zbyt bystry ani też zbytszlachetny.Często kieruje nim głównie wzgląd na własne dobro, jeszcze częściej tchórzostwoi wygodnictwo.Planuje uciec z Raju, kiedy tylko dowiaduje się o planach Ewy, zamierzającej zjeśćzakazany owoc, ucieka też na polowanie przed zwierzęciem , które ocenia jako niebezpieczne Kainem.Przy tym wszystkim jednak Adam jest wrażliwy na piękno, radosny, a przede wszystkim zakochany w Ewie.Rozumie swoje uczucia dopiero, kiedy muszą opuścić Raj, ale od tej pory, ażdo ostatnich dni, nie ma już wątpliwości.Ewa w wersji Twaina jest z kolei pod wieloma względami typową kobietą, wręcz chciałoby siępowiedzieć kobietką.Jej pierwszym marzeniem w Raju są ozdoby do włosów, a wadą, któradenerwuje w niej Adama najbardziej, jest jej gadulstwo.Pragnie za wszelką cenę pomagać zarównomężczyznie, jak i otaczającym ją zwierzętom, nie zawsze z najlepszym skutkiem (wyciąganie ryb zwody i kładzenie ich do łóżka nie należy do udanych pomysłów).Zabawne są sceny, kiedy kobietaprzekonana jest, że stanowi dla Adama wielką pomoc, podczas gdy z jego własnego pamiętnikawiemy, że Adam nie jest jeszcze pewien, czy Ewa nie jest aby jeszcze jednym zwierzęciem.Ewaprzy tym chętnie zamieniłaby Raj w podmiejski park z atrakcjami a przynajmniej postawiładrogowskazy, gdzie się tylko da.Z drugiej jednak strony Ewa posiada także wiele cech, którychtradycyjna literatura satyryczna raczej nie przypisywała kobiecie.To ona, a nie Adam, skłonna jestdo refleksji, zarówno nad samą sobą i swoim istnieniem (wystarczy porównać początek obupamiętników), jak i nad światem i celem jego istnienia.Ewa jest także odkrywcą nauki, a raczej nauk praktycznych: to ona eksperymentuje z ogniem, z przygotowywaniem jedzenia, zgrawitacją.Ona, a nie, jak w biblijnym przekazie Adam, nadaje imiona większości zwierząt, onatakże uznaje niedzielę za dzień odpoczynku.Nawet najważniejszy i najbardziej brzemienny wskutkach czyn Ewy zerwanie i zjedzenie owocu z Drzewa Wiadomości Dobrego i Złego jesttutaj przedstawiony jako jej świadoma decyzja, wynikająca ze współczucia.Ewa rozumie, żezwierzęta, którymi się opiekuje: tygrys, myszołów, lwy nie powinny jeść trawy ani kwiatów.Ufa, że jeśli sprowadzi śmierć na ten świat, da im szansę na lepsze życie.Scena zjedzenia jabłka i rozmowy z Bogiem, która w Biblii determinuje cały dalszy losludzkości, u Twaina nieomal się nie pojawia.W pamiętniku Ewy nie ma o niej mowy, a Adam,wedle swego pamiętnika, nie był nawet obecny, zbyt był zajęty próbą ucieczki z Edenu zanimcokolwiek się stanie.Nawet upadek człowieka nie wydaje się zresztą straszny: Straciłam ogród, alezyskałam jego i jestem szczęśliwa, mówi Ewa i to zdanie doskonale podsumowuje uczucia zarównojej, jak i jej małżonka.%7ładne z nich nie żałuje utraconego Raju: każde miejsce, w którym przebywasię z ukochaną osobą, jest przecież Rajem.Adam i Ewa, bardziej niż pierwszymi rodzicami czybiblijnymi postaciami, są u Twaina po prostu kobietą i mężczyzną, dorastającymi do zrozumieniai zaakceptowania wzajemnej miłości.Oczywiście, w dziele Twaina łatwo znalezć także smaczki niemożliwe do odczytania bezznajomości biblijnego kontekstu.Przypomnijmy choćby uwagi Adama o dzieciach: Abel to dobrychłopiec, lecz gdyby Kain pozostał niedzwiedziem, byłby lepszy.Jak w tym momencie nie pamiętaćo tym, co nastąpi, o śmierci Abla i przyszłej zbrodni Kaina, o wygnaniu mordercy do kraju Nod, nawschód od Edenu (Rdz 4, 16, wg Biblii Tysiąclecia)?Opowieść Twaina o dziejach pierwszych ludzi jest więc, jak powiedzieliśmy, po pierwszei przede wszystkim opowieścią o miłości.Nie ma w niej gwałtownych porywów serca i dramatówniespełnionego uczucia, do jakich światowa literatura miłosna przyzwyczaiła swoich czytelników.Jest jednak w tej krótkiej humoresce-przypowiastce głęboka prawda i równie głęboka wiara w siłęmiłości.Wystarczy kochać, mówi Twain, by przekroczyć bariery obcości i porozumieć się nawet zistotą tak odmienną, jak Adam dla Ewy, a Ewa dla Adama.Wystarczy kochać, a nawet wygnanie zRaju nie będzie karą, ale początkiem wspólnego życia i wspólnego szczęścia.Aleksandra Klęczar [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki