Sławomir Koper Afery i skandale Drugiej Rzeczypospolitej(1)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ichociaż pozycja prezydenta była jeszcze słaba i najsłabszy naciskzmusiłby go do ustąpienia", to Sławek był zbyt bezinteresownymczłowiekiem, aby zdobyć się na działanie.Złudzeń nie mieli innipiłsudczycy, a Ignacy Matuszewski powiedział wprost, że to miej-sce w tramwaju się ustępuje, a nie władzę w kraju".Nie pomogłorównież ultimatum postawione Sławkowi przez innego z pułkow-ników", Miedzińskiego ( albo obejmiesz władzę, albo ja wysunękogo innego na wodza obozu legionowego").A może po prostuGustaw wiedział, że nie nadaje się na stanowisko głowy państwaobdarzonej realną władzą.Prystor wspominał, że Jeżeli stawiał pośmierci Marszałka jakiś problem Sławkowi, to miał wrażenie, żeWalery sięgnie za chwilę do telefonu, by prosić Komendanta o przy-jęcie".Jeżeli tak, to można pozazdrościć Sławkowi trzezwej ocenysytuacji.Mościcki i Rydz również nie nadawali się do rządzenia4crajem, ale nie zamierzali z tego powodu rezygnować z władzy.Jeszcze 13 lipca Mościcki udekorował Sławka najwyższymcywilnym odznaczeniem - Orderem Orła Białego.Odpowiedniouhonorowani zostali też jego współpracownicy, ale był to tylkonic nieznaczący gest w brutalnej grze o władzęWe wrześniu odbyły się wybory parlamentarne, zakończonekompromitacją obozu sanacyjnego (do urn poszło zaledwie nie-spełna 46 procent obywateli).Zgodnie z obyczajami polityczny-mi Sławek podał do dymisji swój gabinet, a ku zaskoczeniu obo-zu rządowego Mościcki dymisję przyjął.Był to pierwszy krok wkierunku wyeliminowania Gustawa z życia politycznego.Po wyborach Sławek rozwiązał BBWR, którego był przewod-niczącym, zamierzając (zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami)powołać Powszechną Organizację Społeczną.Ostro sprzeciwiliSamobójstwo premiera346Walery Sławek schodzący z kopca na Sowińcu.Już wiedział, że przegrałsię temu Mościcki z Rydzem, a ten ostatni nie bawił się w konwe-nanse.Napisał do Sławka kilkuzdaniowy list. W formienajsuchszej, bez żadnych motywacji, Zmigły pisał wspominałJanusz Jędrzejewicz - że nie widzi żadnej potrzeby powstaniatakiej organizacji.I nic ponadto.Czytałem ten list głębokowstrząśnięty, już nawet nie jego treścią, ale zupełnie niedo-puszczalną w swej brutalności formą".Dalej wydarzenia potoczyły się w szybkim tempie.Sławek po-został już tylko szeregowym posłem, inni pułkownicy" straciliwpływy.Wprawdzie Prystor i Car byli marszałkami sejmu i se-natu, a Switalski wojewodą krakowskim, ale były to tylko pre-Ostatnia walka 347stiżowe funkcje bez realnego znaczenia.Na stanowisku pozostałBeck, jednak jego na ministra spraw zagranicznych wyznaczyłjeszcze Piłsudski, dlatego miał odrębną, silną pozycję.W maju 1936 roku Sławkowi odebrano prezesurę Związku Le-gionistów Polskich.W zamian mianowano go prezesem InstytutuBadania Historii Najnowszej im.Józefa Piłsudskiego, ale była tonominacja wyłącznie honorowa.Gustaw całkowicie stracił zaple-cze polityczne.Natomiast jego przeciwnicy w szybkim tempie poszerzali za-kres władzy.Uległy wobec tandemu Mościcki - Rydz premierSkładkowski wydał okólnik, w którym uznano Zmigłego za oso-bę numer dwa w państwie, zaraz po prezydencie.I nikogo nieinteresowało, że było to wbrew konstytucji.Dziesiątego listopada 1936 roku Zmigły-Rydz został marszał-kiem Polski, awansując w ciągu dwóch dni o dwa stopnie.No-minacja wzbudziła powszechny niesmak, ale się odbyła, będączewnętrznym symbolem przejęcia władzy w Polsce przez duetMościcki - Rydz.A po zakończeniu drugiej kadencji Mościckie-go (upływała w 1940 roku) Zmigły miał zostać kolejnym pre-zydentem kraju.1 tylko Maria Dąbrowska zapisała trafnie, że pierwszy marszałek skazał Polskę na wielkość, a drugi ją z tegowyroku ułaskawił".Ostatnia walkaWyeliminowany z życia politycznego Sławek nie poddał się ipo śmierci Stanisława Cara (czerwiec 1938 roku) został mar-szałkiem sejmu.Oparł się na lewicowej grupie obozu piłsudczy-kowskiego, głosił hasła przestrzegania obowiązującego prawa.Miał poparcie w parlamencie, ostatecznie to on układał listywyborcze dla obozu rządowego.Udało mu się również uzyskaćakceptację Aleksandry Piłsudskiej - w jej domu odbywały sięSamobójstwo premiera348spotkania opozycjonistów.Przeciwnicy byli jednak czujni, wewrześniu 1938 roku prezydent rozwiązał parlament, a Mościcki zRydzem uczynili wiele, aby wyeliminować Sławka.Posuniętosię nawet do tego, że kolportowano ulotki (wrzucane do skrzynekpocztowych) z hasłem nie głosuj na Sławka".A wybory odby-wały się w atmosferze nacjonalistycznej histerii spowodowanejzajęciem Zaolzia, co przedstawiano jako ogromny sukces władz,a Zmigłego w szczególności.W efekcie Gustaw nie dostał się doparlamentu, nie zostali wybrani również inni pułkownicy".Ostatnie miesiące życia Sławka pozostają okryte tajemnicą.Posiadamy szereg niepotwierdzonych relacji (czasami o wątp-liwej wiarygodności), jakoby były premier planował zamachstanu.Jeśli wezmiemy jednak pod uwagę niechęć Gustawa dopodejmowania decyzji, nie wydaje się to możliwe.Bez wątpie-nia kontaktował się ze swoimi dawnymi współpracownikami -zachowane informacje jednoznacznie potwierdzają, że kry-tycznie wypowiadał się o polityce duetu Mościcki - Rydz.Byłzbyt doświadczonym człowiekiem, aby nie zdawać sobie sprawyz zagrożenia ekspansją Niemiec.Możliwe, że stąd pochodząpodejrzenia niektórych badaczy, że Sławek planował przewrót,chcąc zmienić orientację polityczną kraju i oprzeć się na sojuszuz Hitlerem.Nie ma na to jednak żadnych poważnych dowodów [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki