Stanisław Poniatowski Korespondencja o rozbiorach Polski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Do widzenia, mójkochany Monet, liczę zawsze na pańską gorliwośći pańską zabiegliwość.LXII.OD KR�LA DO MONET'A.Warszawa, 10 grudnia 1783.Król Pruski, mówiąc, że przyjmuje pośrednic-two rosyjskie w sprawie Gdańska, odmawia zniesie-nia blokady.Liczy widocznie na to, że za kilka ty-godni głód sam pozwoli mu otrzymać wszystko.Cie-kawa rzecz tylko, czy Rosya zniesie takie naigrawa-nie się z jej pośrednictwa.Cesarzowa wolałaby bez-wątpienia, ażeby je szanowano, lecz może się znajdziew konieczności poświęcenia mniejszych interesów więk-szym.Rozliczne wiadomości pozwalają nam mnie-mać, że do tej nieszczęsnej wojny tureckiej rzeczy-wiście przyjdzie.W takim razie cesarzowa będziebardziej niż kiedykolwiek względna dla Króla Pru-skiego i dla cesarza.Pewne zdania jej ministrów da-ją to dostatecznie poznać.Przypuśćmy nawet, żeTurcy kupią sobie pokój; stanie się to z wielkiemiofiarami, w których przecież Król Pruski nie wezmieudziału; lecz równowaga wkrótce zostanie przywró-cona kosztem Polski, gdyż takie już jest prawo mię-dzynarodowe trzech tych mocarstw.Nic panu nie powiem o nędznych powodach, ja-kiemi usprawiedliwiają to gwałcenie umów.Skargi na-sze, zanoszone do Rosyi, otrzymują odpowiedz: Jak-że chcecie, ażebyśmy drażnili cesarza, który wszyst-ko dla nas robi?" Kazałem posłać notę ministeryal-ną, na którą cesarz jeszcze nie odpowiedział urzędo-wnie, ale wszystko zapowiada odmowę.LXIII.OD KR�LA DO MONET'A.Warszawa, 30 stycznia 1784.Ambasador rosyjski otrzymał przez ostatniegokuryera wiadomość o podpisaniu pokoju pomiędzy je-go Dworem a Porta Ottomańską.Muszę uważać tenwypadek za bardzo przyjazny dla Polski, dla którejwszystkie wielkie wypadki zewnętrzne są przełomaminiebezpiecznymi, a w tym wypadku pokonane zostałytrudności wielkie; grunt wyrównała Francya, pra-cował zaś nad tem pan de Vergennes.Winienem muteż przez pana nietylko moje powinszowania jakozręcznemu ministrowi, który powściągnął wypadki, aleprzede wszystkiem polecam panu podziękować mu zato, jako przyjacielowi Polski, z której interesami li-czył się, jak wiem, gdy kreślił swój systemat pokoju.Bez wątpienia i aż nadto jest pewnem, że wojna, wy-dana Turkom przez połączone armie cesarza i Rosyi,zakończyłaby się powiększeniem obu cesarstw i żezachwianą równowagę przywróconoby potem naszymkosztem.Oddaję się przyjemności wyciągnięcia z te-go wypadku podwójnego powodu do pociechy i otu-chy.To mnie uspokaja co do blizkiego i groznegoniebezpieczeństwa i pozwala mi lepiej tuszyć o przy-szłości, dowodząc, że Francya działa według planówmających na widoku zachowanie Polski, że odrzucakombinacye i środki, które mogłyby uczynić istnieniejej niepewnem, i że chętnie-by poparła wszystkie we-wnętrzne i zewnętrzne okoliczności, których celembyłoby wydobycie jej ze stanu niemocy, poddającegoją wszelkim kaprysom ambicy i losu.Wszystkie moje kroki, zmierzające do skłonie-nia cesarza, aby był posłuszny traktatom, które za-warowują swobodę zamieszkiwania poddanych miesza-nych, były bezużyteczne.Odpowiedz tego monarchyna list, który do niego napisałem, w tej sprawie, od-biera mi wszelką nadzieję.Co się tyczę spraw gdańskich, Król Pruski pra-gnie, ażeby układy, które je mają urządzić, przenie-sione były do Warszawy i w takim razie ambasadorbędzie im przewodniczył jako pośrednik.Blokadamiasta zniesiona, ale z grozbą przywrócenia jej l-gomarca, gdyby układy do tego czasu okazały się bezo-wocnemi.LXIV.GLAYRE DO MONET'A.Warszawa, 7 pazdziernika 1786.Dobrze to przewidziałeś, mój kochany generale, żenominacya konsula francuskiego w Warszawie sprawinajwiększą przyjemność królowi i jego dobrym słu-gom.Mam wyrazny rozkaz powiedzieć ci to i po-lecić panu wyrażenie hrabiemu de Vergennes i panu107marszałkowi de Castries ) uczuć, z jakiemi JegoKrólewska Mość przyjął tę nominacya.Chciałbym bardzo, ażeby Francya, dawszy namkonsula, mogła nam dać także i dyktatora.Polskago bardzo potrzebuje; początek sejmu przypomniałnam to.107) Margrabia de Castries został zamianowany mi-nistrem marynarki w roku 1780, marszałkiem Francyiw 1783-m.LXVGLAYRE DO MONET'A.Warszawa, 15 listopada 1786.Oto wreszcie, mój kochany hrabio, skończył sięten skandaliczny sejm.Widzieliśmy na nim częśćopozycyi, złożoną z przewódzców, obsypanych dobro-dziejstwami przez Jego Królewską Mość.Nie zajmo-wała ich dbałość o dobro publiczne; pod słowami oj-czyzna" i wolność" kryły się drobne interesa i kie-rowały opinią wszystkich.Postanowiono jako prawo, że odtąd żaden cu-dzoziemiec nie będzie mógł dojść ponad stopień kapi-tana w wojskach Rzeczpospolitej.Jeśli przeznacze-niem armii polskiej jest tylko nadawanie szlachcie ty-tułów i żołdu, prawo to jest dobre; lecz jeśli armiajest siłą publiczną, przeznaczoną do opierania sięuciskowi zagranicznemu, jeśli ten opór idzie w mie-rze z karnością, jakże ta armia obędzie się bez nauki bez doświadczenia cudzoziemców? Oto, mój kocha-ny hrabio, wszystko, co zasługuje na doniesienie cio tym sejmie.Propozycye od tronu zawierały wielepunktów, które dotyczyły ogółu; sprawy osobiste i bez "użyteczne przemówienia pochłonęły cały czas, a Je-go Królewska Mość przez sześć tygodni miał przedoczyma obraz nierozumu i niewdzięczności.Opozycya miała dwadzieścia głosów przeciw stusiedemdziesięciu, które trzymały z Dworem, ale panznasz nasze niedorzeczne formy we wszelkich spra-wach zajmujących publiczność w wyższem tego słowaznaczeniu; mała liczba, która nie chce, prawnie panujenad wielką, która chce.Należało oczekiwać końca sejmu, ażeby zająć108się konsulatem pana Bonneau ).Znasz pan mojeposzanowanie wszystkiego, co nosi piętno woli hra-biego de Vergennes.Pomogę panu Bonneau wewszystkiem, co będzie w mojej mocy [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki