Böhr Raabe Etyka społeczna Jana Pawła II

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Karol Wojtyła mówi: �Prawda chrześcijań�ska* do tej kategorii nie należy ; wiara chrześcijańska nie sądzi, by16 Tamże 45,1.17 Tamże 44,2.18 Por.na ten temat Karl Justen, Ethik und Ethos der Demokratie.Ansatz und An-spruch einer �wahren� Demokratie gemafi Centesimus annus, Paderborn 1999.19 CA 46,2.50 L othar Roosmogła ująć w sztywny schemat tak bardzo różnorodną rzeczywistośćspołeczno-polityczną.Otwiera więc pole pluralizmowi polityczne�mu, umożliwia poszanowanie wolności przy niezmiennym uznawa�niu transcendentnej godności osoby ludzkiej 20.Papież mówi, że bez odwołania się do transcendencji cała prawda0 człowieku nie może być uznana, w żadnym razie jednak nie twier�dzi, że tylko teologia może do tej prawdy dotrzeć.Wskazuje na na�uki humanistyczne i filozofię.M ają one pomagać wyjaśnić, naczym polega �centralna rola człowieka w społeczeństwie*, i uzdal�niają go do lepszego rozumienia samego siebie jako �istoty społecz�nej * .Poszukiwanie wartości i godności osoby ludzkiej wymaga więcwspółdziałania pozytywnych nauk, filozofii i teologii. Tylko wiarajednak objawia mu [człowiekowi] w pełni jego prawdziwą tożsamość1 właśnie z niej wyrasta nauka społeczna Kościoła 21.Jej celem jestpomoc człowiekowi w kształtowaniu sfery politycznej na grunciebadań naukowych i rozpraw filozoficznych.Chrześcijańska DobraNowina nie może dyktować szczegółowych wypowiedzi normatyw�nych etyki kultury, otwiera jednak przestrzeń wolności , w którejgodność osoby ludzkiej zyskuje ostateczne potwierdzenie.Nie ozna�cza to, że tylko chrześcijanie czy ludzie wierzący w Boga mogą uczest�niczyć w tworzeniu kultury humanistycznej, jednak w każdym przy�padku niezbędne jest ostateczne potwierdzenie wartości moralnychwszelkimi sposobami na drodze filozoficznej.Dlatego też papież twier�dzi, iż istnieje uzasadniona nadzieja, że również liczna grupa ludzi,którzy nie wyznają żadnej religii, będzie mogła się przyczynić doukształtowania etycznych podstaw rozwiązania kwestii społecznej 22.3.Konsekwencje etyki politycznej i wychowaniaW trzeciej części mojego artykułu chciałbym przedstawić niektórekonsekwencje etyki politycznej i wychowania.3.1.Państwo prawa a demokracja woluntarystycznaJeżeli uwzględnimy wypowiedzi Jana Pawła II na temat zależnościwolności i prawdy oraz ich konsekwencji dla prawa i polityki, wów�20 Tamże 46,3.21 Tamże 54,1.Por.SRS 38.22 CA 60,2.Wolność i prawda.51czas stanie się jasne, że w historii europejskiej mamy dwie odmienne,fundamentalnie ze sobą sprzeczne, tradycje demokratyczne, a m ia�nowicie państwo praw a i demokrację woluntarystyczną.Państwoprawa, szczegółowo opisane przez Johna Locke a, wychodzi z założe�nia, że człowiek m a prawa, zanim jeszcze zagwarantuje je państwo:live, liberty and property - to trzy podstawowe prawa według JohnaLocke a przysługujące człowiekowi z natury.Idea ta została włączonado amerykańskiej Deklaracji Niepodległości z 1776 roku tam, gdzieodpowiada ona na pytanie o zródło praw człowieka.Amerykańskakonstytucja mówi, że są one self-evident, bowiem człowiek został wy�posażony w nie przez swojego stwórcę (by their creator).Druga koncepcja demokracji odwołuje się do Jeana-Jacquesa Rous�seau.M ożna nazwać ją demokracją woluntarystyczną.O ile u JohnaLocke a człowiek m a prawa, u Rousseau sam je s t a n o wi.De�mokratyczna volonte generale nie opiera się na żadnych założeniachetycznych.Prowadzi to de facto do możliwości przerodzenia się de�mokracji w absolutyzm narzucany przez większość23.W Niemczech po doświadczeniach nazizmu wyciągnęliśmy wnioskiz historii tych dwu wzajemnie sprzecznych teorii demokracji.Kon�stytucja niemiecka w art.1 ust.2 mówi, że naród niemiecki uznajenienaruszalne i niezbywalne prawa człowieka.Formuła ta ma cha�rakter quasi-religijny i uzupełniona jest w preambule zapisem o od�powiedzialności przed Bogiem i ludzmi.Ta Invocatio Dei stanowiostateczną podstawę porządku politycznego i polityki opartej na taksformułowanym ładzie.Także w polskiej konstytucji próbowanoznalezć zapis włączający również tych, którzy nie wierzą w Boga,w ów zasadniczy konsens co do podstaw etycznych.3.2.Transpozycyjne zródła państwa prawaKwestią rozstrzygającą jest to, że demokrację na gruncie godnościczłowieka można stworzyć jedynie przy założeniu, że istnieją trans-pozycyjne zródła państwa prawa, a więc takie, które obowiązują nie�zależnie od stanowienia prawa (większością głosów) przez konstytu�cyjnego ustawodawcę i jego pózniejszych zapisów.Praw człowiekanie trzeba wy my ś l a ć , ale je o d n a l e z ć w rozważaniach czło�23 Problem ten szczegółowo omawia Lothar Roos, Glaube in der Zivilgesellschaft,[w:] Die Bedeutung der Religion fur die Gesellschaft und Probleme in Deutschlandund den USA, red.Anton Rauscher, Berlin 2004, s.261-276.52 L othar Rooswieka nad sobą samym, swoją godnością i naturą.Te transpozycyjnezródła demokracji opartej na państwie prawa zostały stopniowo uzna�ne w trakcie trwającego trzy tysiące lat historycznego procesu opty�malizacji (analogia do sformułowania Karla Jaspersa), a następniewprowadzone do praktyki politycznej.Niemiecki wykładowca pra�wa państwowego Paul Kirchhof zapytany o to, na czym w końcuopierają się praw a człowieka, odpowiada: N auka o człowieku jakoimago Dei zawiera najbardziej radykalną definicję wolności i rów �ności w historii praw a [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki