Chrostowski W. Bog Biblia Mesja

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Czy tylko Septuaginta, jeżeli chodzi o tradycję żydowską okresuprzedchrześcijańskiego, była przesiąknięta teologią mesjańską?Nadzieje i oczekiwania mesjańskie znalazły też żywe odzwierciedlenie w targumach i zapewne w midraszach, ale sątam trudniej rozpoznawalne i mniej liczne, ponieważ zachowane pisma przeszły gruntowną cenzurę rabinów.Biblia Grecka jej uniknęła, dlatego że zachowali ją chrześcijanie.Mesjańskie interpretacje ksiąg świętych zajmowały pod koniec ery przedchrześcijańskiej istotne miejsce w życiu, pobożności i wierze biblijnego Izraela.Swoistą gorączkę mesjańską i związane z nią napięcie eschatologiczne widać w rozmaitych nurtach ówczesnego judaizmu.Jeden z przykładów stanowi wspólnota qumrańska, której koncepcje mesjańskie poznaliśmy dzięki odkryciom nad Morzem Martwym.Septuaginta nie była więc jedynym, choć bardzo istotnym, wyrazem międzytestamentowego mesjanizmu.Natomiast judaizm rabiniczny po prostu zlikwidował albo ograniczył te zakorzenione w interpretacji ksiąg świętych motywy i wątki mesjańskie.Dokonał też radykalnych zmian w samej idei mesjańskiej.A przecież nadzieja mesjańska w judaizmie następnych wieków nie ginie, a w niektórych okresach, na przykład w chasydyzmie, była bardzo silna.To dlatego tak wielu Żydów dało się w XVII i XVIII w.zwieii fałszywym mesjaszom, jak Sabataj Cwi czy Jakub Frank.Również dziś wielu Żydów oczekuje mesjasza jako konkretnej osoby.Czy i w jakim sensie późniejszy judaizm kontynuuje nastawienie starożytnych rabinów?Całościowe przedstawienie koncepcji mesjańskich, tak jak rozwijały się one w judaizmie rabinicznym, to zupełnie osobny i obszerny temat.Oczywiste, że rabini nie mogli zupełnie zrezygnować ani zatrzeć dynamizmu mesjańskiego, który jest obecny w Torze, u Proroków i w Pismach.Jednak podczas gdy chrześcijaństwo mocno podkreśla ich spełnienie w osobie i działalności Jezusa, judaizm nie tylko to neguje, lecz idzie dalej.Zasadnicza zmiana polega na odstąpieniu od koncepcji mesjasza indywidualnego na rzecz mesjasza zbiorowego.To, co w księgach świętych dotyczyło jednej osoby, w interpretacji rabinów odnosi się do całego narodu Izraela, który ma wypełnić przewidzianą dla niego wolę Bożą.Przez kilkanaście stuleci trwania żydowskiej wiary i pobożności pojawiały się w judaizmie rozmaite nurty, czasami stanowiące inną odpowiedź na chrześcijaństwo i jego roszczenia, a kiedy indziej imitujące chrześcijański wizerunek mesjasza.Za jeden z takich ruchów, o cechach wręcz mistycznych, należy uznać chasydyzm.Działalność Sabataja Cwi (1626-1676) czy Jakuba Franka (1726-1791) ma związek z wielkim przesileniami w dziejach religii żydowskiej.Dowodem na to, że oficjalny judaizm zaniechał interpretacji mesjańskich w ich biblijnym kształcie jest również to, że surowo potępiał wszelkie ruchy eksponujące koncepcję mesjasza indywidualnego.A inne kierunki interpretacji Biblii odrzucone wraz z Septuagintą traktowaną jako praeparatio Evangelica?Znowu zaledwie dotykamy dziedziny niezwykle obszernej, zaś dla przejrzystości rozważań musimy poprzestać na wybranym przykładzie.Bardzo ważnym aspektem teologicznym jest eschatologia.W judaizmie rabinicznym kładzie się jednak nacisk na eschatologię doczesną, to znaczy pomyślność Żyda w obecnym, ziemskim życiu.Chrześcijaństwo szeroko i chętnie nakreśla wizję życia pozagrobowego, uczy o zmartwychwstaniu oraz o nagrodzie i karze w życiu wiecznym, wyczekiwanym jako ważniejsze i trwalsze od aktualnej rzeczywistości, postrzeganej jako doczesność.Głosi śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, w czym podtrzymuje i rozwija świadectwa Nowego Testamentu, lecz polega także na intuicjach starote-stamentowych, wyrażonych zarówno w Biblii Hebrajskiej, jak i w Biblii Greckiej.Wszystkie wątki związane z nadzieją na życie po śmierci i zmartwychwstaniem - które były obecne w wierze biblijnego Izraela oraz w starożytnej żydowskiej eg-zegezie Biblii, dzięki czemu znalazły także wyraz w targu-mach i w Septuagincie - w ramach rabinicznej przebudowy judaizmu zostały, tak samo jak mesjanizm, przemilczane, wyciszone lub zmienione.A przecież faryzeusze tym różnili się od saduceuszy, iż wierzyli w życie duszy po śmierci ciała oraz w zmartwychwstanie.Czyżby więc, ze względu na polemikę antychrześcijańską, coś w zapatrywaniach rabinów się zmieniło? Poza tym w różnych nurtach późniejszego judaizmu, w kabale czy wspomnianym chasydyzmie, wymiar eschatologiczny jest niezwykle istotny.Odmienne poglądy i zapatrywania faryzeuszy i saduceuszy odzwierciedlają stan zróżnicowania religijnego życia żydowskiego przed 70 r.po Chrystusem, czyli przed reformą dokonaną przez rabinów.Saduceusze zaprzeczali zmartwychwstaniu umarłych, ale ich zapatrywania były odmienne od wiary reszty społeczeństwa żydowskiego.W wyniku całościowej reformy ta wielopostaciowość przestała istnieć, a jej miejsce zajęła ortodoksja pojmowana tak, jak widzieli ją rabini.Paradoks polega na tym, że byli oni spadkobiercami tradycji faryzeuszy, nie kontynuowali jej jednak i odchodzili od ich poglądów i stanowiska wtedy, gdy były one zbyt bliskie nauczaniu chrześcijańskiemu.Kabała czy chasydyzm to zjawiska o wiele późniejsze, w dużej mierze stanowiące reakcję na jednostronności judaizmu ra-binicznego.Dlatego były przez rabinów zwalczane.W jednym i w drugim znalazło wyraz nastawienie bardziej duchowe, a także takie nurtu eschatologiczne, których rodowód sięga Biblii Hebrajskiej i jej starożytnej egzegezy żydowskiej.Również z tego powodu doczekały się odrzucenia przez rabinów, co spowodowało niemałe napięcia, a nawet konflikty w judaizmie.Wśród cech charakterystycznych dla teologii wyrażonej w Septuagincie wymieniał Ksiądz jeszcze uniwersalizm i prozelityzm [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki