Hejnicka Bezwińska Teresa Pedagogika ogólna

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.3.Podstawową tezą aksjologiczną zwolenników naturalizmu w epoce no-woczesnej było przekonanie, że zródłem wszelkich wartości jest natura (prawanaturalne).Problem jest ich odkrycie.Poszukiwać tych praw należy w natural-nych interakcjach człowieka ze środowiskiem (przyrodniczym i społecznym),zorientowanych na zaspakajanie potrzeb.Zwolennicy naturalizmu z kategorii potrzeb czynią sztandarową kategorię wszelkiego dyskursu, w tym także dys-kursu o edukacji.Przekonują, że nie można nadmiernie tłumić i ograniczać ludz-kich popędów, instynktów, odruchów i żądz.Jedynym ograniczeniem zdaniemmyślicieli wpisujących się w orientację naturalistyczną dla egoizmu jednegoczłowieka może być egoizm i chęć zaspokojenia swoich potrzeb przez drugiegoczłowieka.Z tego powodu postulowano posługiwanie się przez ludzi narzędziem umowy , w której strony byłyby w stanie zgodzić się na pewne ustępstwa i do-browolne ograniczenie własnych potrzeb.Postulat umowy społecznej oparty byłna akceptacji egoizmu jako elementu natury człowieka.W kontekście tych założeń filozoficznych koncepcje edukacyjne miały główniecharakter metodyczny, a ich zadaniem było formułowanie praktycznych dyrek-tyw dotyczących celowościowych procesów edukacyjnych, które respektowałyby16Procesy laicyzacji wiązały się z przejściem od społeczeństwa rolniczego do społeczeństwa industrialnego,a wyrażały się w tendencjach oddzielenia tego, co kościelne i religijne od tego, co państwowe i społecznew sensie strukturalnym.Procesy laicyzacji wpisują się więc w procesy modernizacyjne epoki nowoczesnej.T.Hejnicka-Bezwińska, Pedagogika ogólna, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-19-1, � by WAiP 2008Najważniejsze idee edukacyjne zawarte w systemach filozoficznych epoki nowoczesnej377naturę człowieka i prawa jego naturalnego rozwoju.Najpełniejszy wyraz naturali-stycznego myślenia o procesach edukacyjnych znajdujemy w ideologii pajdocen-tryzmu.Naturalizm w myśleniu o edukacji na przełomie XIX i XX wieku oraz w wie-ku XX czerpał swoje inspiracje teoretyczne z odkryć w naukach biologicznychoraz badań psychologicznych, szczególnie tych, które zostały usytuowane w psy-chologii behawioralnej.Najpełniejsze odzwierciedlenie znalazł w ruchu nowe-go wychowania oraz współczesnych pedagogiach wpisujących się w edukacyjnąideologię liberalną, która zostanie przedstawiona w następnym rozdziale.Z uwagi na to, że naturalizm nie wypracował uniwersalnego i spójnego syste-mu pojęć oraz koncepcji filozoficznej charakteryzującej się tymi cechami, współ-cześnie mamy do czynienia z wieloma odmianami naturalizmu w filozoficznymmyśleniu o człowieku i świecie.W niniejszym podręczniku przedstawię poglądytrzech filozofów wpisujących się w orientację naturalistyczną, których twierdze-nia o człowieku i świecie wywarły znaczący wpływ na myślenie o edukacji.Najbardziej charakterystyczną cechą ich koncepcji edukacyjnych jest odwo-ływanie się do wiedzy psychologicznej.Edukacja powinna być dostosowana dopotrzeb i indywidualnych możliwości rozwojowych, które charakteryzują aktu-alną fazę rozwojową człowieka.Zwolenników naturalizmu łączy też sprzeciwwobec wszelkich form przymusu edukacyjnego, narzucania czegokolwiek, wpro-wadzania uczniów w jakiekolwiek systemy wiedzy, niechęć do nauki jako wzoruwytwarzania wiedzy i korzystania z wiedzy.Niektórzy przedstawiciele naturali-zmu, np.Jan Jakub Rousseau, w dorobku cywilizacyjnym widzieli zródło pokus,zepsucia obyczajów i utraty cnót zakodowanych w naturze człowieka.Formułowana przez naturalistów wizja dobrego nauczyciela ( sylwetka za-wodowa , profil zawodowy , model (?) mówiąc językiem współczesnej prak-tyki związanej z konstruowaniem roli zawodowej) akcentowała to, że powinnygo wiązać z uczniem relacje nieformalne i swobodne, a więc inne, niż formu-łowali herbartyści jako twórcy szkoły tradycyjnej.Postulowali oni ograniczeniecelowościowych procesów edukacyjnych (wychowywania i kształcenia) na rzecztworzenia korzystnych warunków dla podejmowania przez dzieci i młodzieżróżnych form aktywności.Szczególnie cenione przez zwolenników naturalizmujest bezpośrednie doświadczenie życiowe, w tym także samodzielne dochodze-nie ucznia do wiedzy zwane odkrywaniem 17.17Ujęcie kategorii pojęciowej odkrywanie w cudzysłowie ma zwrócić uwagę czytelników na inny senstego pojęcia jako opisującego proces poznania naukowego, różny od posługiwania się tą kategorią pojęciowąw opisywaniu procesu kształcenia przez dydaktyków.T.Hejnicka-Bezwińska, Pedagogika ogólna, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-19-1, � by WAiP 2008Rozdział 8.Problemy, antynomie, dylematy i kontrowersje związane z wytwarzaniem wiedzy o edukacji w ramach filozofii378Z powodu przyjmowanych założeń filozoficznych zwolennicy naturalizmu skłon-ni więc są do krytyki koncepcji szkoły tradycyjnej, lekceważenia kultury nauko-wej w wytwarzaniu wiedzy naukowej i jej stosowaniu, sprzeciwu wobec wszelkichograniczeń wynikających z działań celowościowych, np.programów nauczania,standardów kształcenia, pomiaru efektów edukacyjnych itp.Aączy ich natomiastzaufanie do natury oraz krytycyzm wobec wytworów kultury.Egzemplifikacją naturalizmu w myśleniu o edukacji są poglądy na wychowanieJohna Locke`a, Jeana Jacques a Rousseau i Johanna Heinricha Pestalozziego18.8.2.1.1.Idee wychowania w systemie filozoficznym Johna Locke aIdee wychowania Locke a (1632 1704) osadzone zostały bezpośrednio w jegofilozofii politycznej19 i korespondowały z ideologią oświecenia.Locke krytycznieodnosił się do filozofii uprawianej w orientacji idealistycznej (wszelkich nurtówfilozofii idealistycznej).Najważniejsze jego twierdzenia filozoficzne, były nastę-pujące:1.W filozofii politycznej uzasadniał konieczność respektowania prawa naturalnegooraz oparcia życia społecznego na umowie społecznej.2.Nakreślił obraz liberalnego państwa konstytucyjnego, opartego na zasadzie to-lerancji, akceptującego pluralizm, gwarantującego każdemu obywatelowi ochro-nę życia, wolności osobiste i święte prawo własności.3.Twierdził, że człowiek rodzi się jako czysta, niezapisana karta.4.Umysł człowieka zostaje wypełniony treścią dzięki jego doświadczeniu.Z punktu widzenia dzisiejszej pedagogiki najbardziej istotne wydają się jegorozważania dotyczące wiedzy, zawarte w dziele zatytułowanym Rozważania do-tyczące rozumu ludzkiego, które powstało latach (1671 1689).W pierwszej częścitej pracy autor krytycznie odnosi się do doktryny mówiącej o ideach wrodzo-nych (np.Platona, Kartezjusza).W drugiej części skonstruował obraz człowiekajako niezapisanej białej księgi [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki