Między wariatami Marcin Meller

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Naterytorium Iczkerii nie ma żadnego żołnierza podległego Moskwie, choć całe ich garnizonytkwią w formalnie niepodległych państwach byłego ZSRR.Czeczeni lubią mówićo Rosjanach per psy i jednocześnie wieczorem bawić się, oglądając idiotyczne programyrozrywkowe moskiewskiej telewizji ORT.Podobno nawet najtwardsi wojownicydopingowali piłkarską reprezentację Rosji w czasie mistrzostw Europy w 1998 roku, kiedy wCzeczenii trwały ciężkie walki.Czeczeni mówią żadnych kompromisów i podpisują z Rosjanami porozumienieo tranzycie ropy przez swoje terytorium.Wpływowy moskiewski tygodnik Itogistwierdza, że Czeczenia i tak już jest de facto niepodległa, więc trzeba się z tym pogodzić, aradykałowie w Groznym przekonują, że wszystko w republice ciągle kontrolująRosjanie.Ci z kolei, uznając, że Czeczenia jest częścią Federacji, nie są w stanieskutecznie kontrolować jej granic; właśnie zastanawiają się nad przekazaniem obsadynieformalnych posterunków granicznych z rąk wojsk MSW oddziałompowietrznodesantowym.A jednocześnie każdy w Groznym wie, że oprócz pieniędzyi karabinów najbardziej liczą się kontakty z Rosjanami; i nie chodzi o kolaborację, ale o biznes.Wicepremier Rosji Borys Niemcow chce zbudować nowy rurociąg dla azerskiej ropy,który by obchodził zbuntowaną prowincję (jak Czeczenię proponował formalnie określićminister spraw wewnętrznych Kulikow).W ten sposób praktycznie uznawał niezależnośćdumnych górali, którzy z tego samego powodu oskarżali go o organizowanie nieformalnejblokady gospodarczej.Ale i to nie wszystko, bo o ile kilometrów może Niemców odciągnąćrurociąg od Czeczenii?I dlatego słowa ministra spraw zagranicznych Iczkerii Mowładiego Udugowa, że jegokraj jest kluczem do stabilizacji na Kaukazie i w południowej Rosji, nie są tylko bufonadą.Nikt na Kaukazie nie chce podzielić losu Groznego, ale też nikt, bez względu na doraznesojusze, Rosji tam nie kocha.Tworzą się nowe elity, które doskonale pamiętają, że przedatakiem na Czeczenię Rosjanie obiecywali góry złota, by powstrzymać odruchysolidarności.Udało się.Czeczenom praktycznie nikt nie pomógł, ale też obojętni oglądacze nieujrzeli zbyt wielu kopiejek.Mają teraz o czym rozmyślać.Tekst po raz pierwszy ukazał się w Polityce 1998/13.Samuraje, Pigmeje i kowbojeMedia przyzwyczaiły nas do tego, że wojna czy klęska głodu to widowisko jak każdeinne.Nie liczy się już zrozumienie zjawiska, lecz jego efektowne pokazanie.Czynią todyletanci, których szefowie zamiast na imprezę w ratuszu wysyłają do Bośni; wychodzi taniejniż wynajęcie specjalisty, a jeśli w dodatku korespondent nie jest zatrudniony na etacie, nietrzeba będzie opłacić ubezpieczenia.Jeśli zginie jego sprawa. Jechałem z francuską ekipą telewizyjną na linię frontu pod Vukovarem.Pusto dookoła, zdaleka słychać grzmot artylerii.Mieliśmy już za sobą doświadczenia wojenne, ale i tak byliśmyspięci, nie wiedzieliśmy dokładnie, co się dzieje.Nagłe z naprzeciwka wyłania się jeep,hamuje koło nas z piskiem opon.Wysiada.no właśnie, jak by to powiedzieć, kto wysiada?Uśmiechnięty od ucha do ucha Japończyk, wyglądający jak coś między Ramboi samurajem; wojskowe spodnie, jakaś nieprawdopodobnie filmowa kamizelkakuloodporna, cudaczny hełm, rozliczne pasy, na szyi dynda mu nie wiadomo ile aparatówfotograficznych i potężnych obiektywów.Zdębieliśmy, patrzymy po sobie, a on mówi:�Cześć! Coś mi się pomyliło, nie wiecie, którędy na front?�.� A kto ty w ogóle jesteś?� pytamy.Samuraj jeszcze szerzej się uśmiechnął: � Playboy.Edycja japońska!�.Tę historię opowiedział Jon Magnus, korespondent wojenny norweskiego dziennika Verdens Gang , na seminarium Europejskiego Centrum Dziennikarstwa w Maastrichtpoświęconym relacjonowaniu niebezpiecznych tematów. Jest coraz więcej stacji telewizyjnych, radiostacji i gazet.Tym samym jest coraz więcejdziennikarzy.W tym zawodzie zawsze było wielu amatorów, ale dziś amatorzyzdominowali profesję napisał w Lapidarium II Ryszard Kapuściński.Samuraj nie byłjedynym przykładem tego zjawiska, który przywołano w Maastricht.Josy Dubie, belgijski weteran telewizyjnych reportaży z zapalnych punktów świata, byłniedawno członkiem jury przeglądu twórczości młodszych kolegów po fachu.To, co gouderzyło, niezależnie od klasy filmów, to skrajne ryzyko podejmowane przezrozpoczynających karierę dziennikarzy.Niekiedy jeszcze szybciej tę karierę kończących, dodałDubie, gdyż głównie giną ci niedoświadczeni i napaleni.Młodzi wolni strzelcy chcąc zaistnieć,związać się z jakąś poważną firmą, są gotowi rzucić wszystko na szalę.Takie nastawienie dozawodu powoduje, że coraz bardziej liczy się spektakularność przekazu, nie zaś jego sens czywartość poznawcza.Martha A.Teichner, korespondentka wojenna amerykańskiej sieci CBS, z 15-letnimstażem, napisała ostatnio w Media Studies Journal , że z jednej strony rozwój technologiiśrodków przekazu pozwala coraz większej liczbie kompletnych ignorantów wybierać sięw gorące miejsca, z drugiej zaś media są coraz bardziej złaknione sensacji.A cóż może byćbardziej sensacyjnego niż wojna.Co więcej, swych reporterów bądz tylko ambitnychwspółpracowników zaczynają wysyłać stacje lokalne.W ten sposób ekipa z amerykańskiejprowincji, która dotychczas zajmowała się pracą policji w małym miasteczku, nagle trafia wśrodek piekła Bośni bądz między walczących Hutu i Tutsi.Nie rozumieją nic z tego, co siędzieje wokół nich, a goniąc za efektownymi ujęciami, narażają nie tylko siebie, ale ipracujących dookoła zawodowców.Niedawno w stanie Wirginia wzniesiono pomnik upamiętniający dziennikarzy, którzystracili życie, zbierając informacje.Na szklanym monumencie wyryto 934 nazwiska. Coszczególnie uderza, to wielkie wolne miejsce pozostawione na dodatkowe nazwiska piszeTeichner.Zastanawiam się, ile spośród tych, które pojawią się pewnego dnia na szkle, należećbędzie do ludzi, którzy nigdy nie powinni byli zostać wysłani na jakąkolwiek wojnę.Martin Bell, weteran zagranicznych korespondentów BBC (sam ranny w Bośniodłamkiem pocisku mozdzierzowego), w tym samym numerze Media Studies Journalzwracał uwagę na inny niebezpieczny aspekt omawianego zjawiska.Redaktorzyi wydawcy najpoważniejszych mediów, od jakiegoś już czasu zaniepokojeni rosnącą liczbąginących i rannych ich dziennikarzy, coraz częściej rozważają wysyłanie wolnychstrzelców zamiast etatowych pracowników.Chętnych nie brakuje, a nie trzeba się o nichtroszczyć, o ubezpieczeniach już nie wspominając.Bell twierdzi, że prawdziwymprzełomem była wojna w Czeczenii, zdominowana przez według jego określenia dziennikarskich kowboi.Wykonywali najniebezpieczniejszą robotę, a etatowcydogrywali komentarz na tle jakiejś ładnej ruiny albo czołgu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki